خلاصة:
مدیریت روستایی در واقع فرآیند سازماندهی و هدایت جامعه و محیط روستایی از طریق شکل دادن به سازمانها و نهادها است. مدیریت روستایی از سالیان متمادی در برنامههای عمرانی کشور وجود داشته و بااینکه در هر مقطعی از فعالیت خود با اسمی خوانده شده ولی مدیریت خود را در روستاهای ایران اعمال کرده است. کدخدا، دهبان، همیار، دهیار و...گونههای مدیریت روستایی در ایران بوده است. اثرات توجه به بعد نهادی- مدیریتی در برنامههای توسعه در بعداز پیروزی انقلاب اسلامی وجود داشته اما با برچیده شدن نظامهای پیشین، روستاهای ایران تا سالیان اخیر از یک نظام مدیریتی ثابت برخوردار نبوده و عدم مدیریت واحد روستایی باعث مشکلات و معضلات عدیدهای در سطح روستاها شده بود تا اینکه در سالهای اخیر قانون تشکیل دهیاریها به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و پس از عملی شدن این قانون از ابتدای دهه هشتاد مدیریت روستاها به دهیاریها واگذار گردید. یکی از کارکردهای مهم دهیاریها نقش آنها در برنامهریزی توسعه روستایی براساس خواست و نیازهای مردم روستا میباشد. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری دادهها و اطلاعات از طریق روشهایاسنادی- کتابخانهای و میدانی- پشمایشی به بررسی مقایسهای توجه به بعد نهادی- مدیریتی در روستاهای شهرستان قائمشهرطی دو دههی اخیر پرداخته شده است. به منظور بررسی و رسیدن به اهداف تحقیق دو نوع پرسشنامه اختصاصی روستا (مدیران و کارشناسان روستایی) و پرسشنامهی عمومی روستا تهیه و تکمیل گردید که نتایج حاصل از آن نشان میدهد که برنامههای دولت طی دو دههی اخیر در برنامه پنجم در مقایسه با سایر برنامههای بعد از انقلاب، بیشتر به بعد نهادی- مدیریتی توجه داشته و در همین راستا مدیران محلی نیز مشکلات روستائیان را پیگیری نموده و در مجموع فعالیتهای دهیاران، منجر به توسعه روستایی در سطح روستاهای محدوده مورد مطالعه شده است.
ملخص الجهاز:
اثرات توجه به بعد نهادي - مديريتي در برنامه هاي توسعه در بعـداز پيـروزي انقـلاب اسـلامي وجـود داشـته امـا بـا برچيده شدن نظامهاي پيشين ، روستاهاي ايران تا ساليان اخير از يک نظام مـديريتي ثابـت برخـوردار نبـوده و عـدم مـديريت واحـد روستايي باعث مشکلات و معضلات عديده اي در سطح روستاها شده بود تا اينکـه در سـالهاي اخيـر قـانون تشـکيل دهيـاري هـا بـه تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد و پس از عملي شدن اين قانون از ابتداي دهه هشتاد مديريت روستاها بـه دهيـاري هـا واگـذار گرديد.
به منظور بررسي و رسيدن به اهداف تحقيـق دو نـوع پرسشـنامه اختصاصـي روسـتا (مـديران و کارشناسـان روسـتايي ) و پرسشنامه ي عمومي روستا تهيه و تکميل گرديد که نتايج حاصل از آن نشان مي دهد که برنامه هاي دولـت طـي دو دهـه ي اخيـر در برنامه پنجم در مقايسه با ساير برنامه هاي بعد از انقلاب ، بيشتر به بعد نهادي - مديريتي توجه داشته و در همين راستا مديران محلي نيز مشکلات روستائيان را پيگيري نموده و در مجموع فعاليتهاي دهياران ، منجر به توسعه روستايي در سطح روسـتاهاي محـدوده مـورد مطالعه شده است .
بـا ذکـر ايـن کـه امروزه دهياري ها مي توانند به عنوان بازوي اجرايي در روستاها در زمينـه عمرانـي و خـدماتي ، نقـش کليـدي را ايفـا نمايند و نظر به اينکه بحث مديريت روستايي همواره يکي از مباحث مهم و اساسي در زمينه ي توسعه روستايي بوده و جوامع روستايي تغييرات و تحولات گوناگوني در اين زمينه به خود ديده است ، هدف اصلي اين پژوهش شـناخت مهمترين مسائل مبتلا به جامعه هدف با توجه به سياست هاي دولت در توسعه روستايي با رويکرد نهـادي - مـديريتي از منظر مردم ، کارشناسان و مسئولين محلي و پي ريزي اصول و مباني الگوي طرح ريزي سياستهاي توسـعه در بخـش نهادي - مديريتي مناسب با شرايط روستاها مي باشد.