خلاصة:
بیابانزایی به معنی تخریب زمین در مناطق خشک و نیمهخشک، امروزه به عنوان یکی از جدیترین مشکلات جامعه جهانی در آمده است. در این تحقیق چهار معیار اقلیم، خاک، پوشش گیاهی و فرسایش بادی برای ارزیابی شدت بیابانزایی در منطقه جنوب شرق زاهدان مناسب تشخیص داده شده و پتانسیل بیابانزایی با استفاده از مدل ایرانی IMDPA مورد ارزیابی قرار گرفته است. وضعیت بیابانزایی در هر یک از واحدهای کاری ژئومورفولوژیکی پس از امتیازدهی به شاخصهای هر معیار تعیین شده است. از همپوشانی شاخصها در نرمافزار ArcGIS، نقشه معیارها ترسیم شده که از ترکیب آنها در نهایت نقشه نهایی شدت بیابانزایی منطقه مورد مطالعه تهیه شده است. نتایج توزیع فراوانی کلاسهای شدت فعلی بیابانزایی منطقه نشان میدهد 39/23 درصد مساحت منطقه در کلاس کم و ناچیز، 75/5 درصد در کلاس متوسط، 69/61 درصد در کلاس شدید و 17/9 درصد منطقه در کلاس خیلی شدید شدت بیابانزایی قرار دارند. معیار اقلیم با ارزش 25/3 بیشترین تأثیر را در بیابانزایی منطقه داشته که نشاندهنده نقش اصلی عوامل طبیعی در بیابانزایی منطقه مورد مطالعه میباشد.
ملخص الجهاز:
1. Iranian Model for Desertification Potential Assessment جدول ١: معيارها و شاخص هاي مورد بررسي در ارزيابي شدت بيابان زايي در جنوب شرق زاهدان و حدود کلاس هاي کمي و کيفي آن ها (دامنه کلاس ها در رتبه بندي شاخص ها و معيارهاي بيابان زايي در زير جدول ارائه شده است ) / مآخذ: نگارندگان ب ) تعيين واحدهاي کاري با بررسي گزارش هاي مختلف و بازديد از منطقه مورد مطالعه اطلاعات پايه از جمله نقشه هاي موضـوعي، تصـاوير ماهواره اي و ساير اطلاعات مـورد نيـاز گـردآوري و محـدوده منطقـه مـورد مطالعـه تعيـين گرديـد.
لازم به ذکر است علاوه بر بهره گيري از نتايج پروفيل هاي خاک که در ادامه ارائه ميگـردد، از نظرات کارشناسان اداره منابع طبيعي استان سيستان و بلوچستان در پژوهش واحدهاي کاري استفاده شده اسـت (خاني بنداني، ١٣٩٤: ٤٥) / مآخذ: نگارندگان شکل ٢: پراکنش رخساره هاي ژئومورفولوژيکي (واحدهاي کاري) در منطقه مورد مطالعه ج ) ارزيابي شاخص هاي بيابان زايي در واحدهاي کاري پس از جمع آوري داده هاي مورد نياز و ارزيابي کيفيت آن ها بر اساس اطلاعات موجود و بهره گيري از نظرات کارشناسـان خبره بومي اداره منابع طبيعي سيستان و بلوچستان ، اقـدام بـه ارزيـابي شـاخص هاي بيابـان زايي بـر اسـاس کلاس هـاي مشخص شده در جدول ١ در هر واحد کاري شده است .