خلاصة:
در آموزههای قرآنی، بهرهمندی افراد جامعه اسلامی از شخصیت کارا، مفید و اثرگذار، از اهمیت ویژهای برخورداراست و این موضوع نیز یکی از مفاهیم بنیادین در ادبیات روانشناسی است. ازاینرو هدف پژوهش حاضر: بررسی مفهوم و عناصر شکلدهندۀ شاکله در قرآن و تطبیق آن با مؤلفههای شخصیت در روانشناسی است. روش پژوهش: کیفی از نوع تحلیل محتوا بوده و جامعه پژوهش: شامل کلیه آیات قرآن مربوط به شاکله بود که بهمنظور استخراج مبانی مشاورهای بر پایۀ آیات قرآن کریم و روایات در جهت حل معضلات روانی ـ شخصیتی به انجام رسید. یافتههای این پژوهش، ضمن آشکارسازی جلوهها و ابعاد شخصیت سالم و متعالی و تبیین ویژگیهای مفهوم شناسانۀ آن، نشاندهندۀ تفاوت معناداری بین شخصیت و شاکله است که اگرچه در یک تعریف کلی شبیه به یکدیگر هستند، اما شاکله معنایی اعم نسبت به شخصیت داشته و مؤلفههای دیگری همچون: خلقوخوی، نیتها، نیازها، ساختارهای روحی، تعقل و رفتارها را نیز در برمیگیرد.
Personality is one of the important topics and fundamental concepts in psychology science, so that by recognizing and reviewing it can be scientifically explained by human behavior. The character can be considered a plethora of thoughts, mood, social behaviour and physical characteristics of the person who determine the alters of a person's reaction against others. Although the word of shakeleh in Islamic culture is the equivalent of character words, but the comparative study of its concept with the concept of personality is a number of topics that have been done less about that research. Therefore, the present paper with a qualitative approach and using analytical-analytic methods, has been proposed this concept from the perspective of the approaches of psychology and Quranic literature and has tried to achieve a comprehensive view in this regard. The results of the implementation of psychologists with Quranic teachings show that the human being of the same character is a semantic meaning that is made in the life of the human being and through its actions and behaviors.
ملخص الجهاز:
مقایسۀ تحلیلی شخصیت از دیدگاه روانشناسی با مفهوم شاکله در قرآن روح الله محمدعلی نژاد عمران ١ / مینا شمخی 2* تاریخ ارسال : ٩٨/١٠/١ تاریخ پذیرش : ٩٩/٣/٣١ چکیده در آموزه های قرآنی ، بهره مندی افراد جامعه اسلامی از شخصیت کارا، مفید و اثرگذار، از اهمیت ویژه ای برخورداراست و این موضوع نیز یکی از مفاهیم بنیادین در ادبیات روانشناسی است .
یافته های این پژوهش ، ضمن آشکارسازی جلوه ها و ابعاد شخصیت سالم و متعالی و تبیین ویژگی های مفهوم شناسانۀ آن ، نشان دهندة تفاوت معناداری بین شخصیت و شاکله است که اگرچه در یک تعریف کلی شبیه به یکدیگر هستند، اما شاکله معنایی اعم نسبت به شخصیت داشته و مؤلفه های دیگری همچون : خلق وخوی ، نیت ها، نیازها، ساختارهای روحی ، تعقل و رفتارها را نیز در برمی گیرد.
از دیدگاه هیلگارد و اتکینسون ، شخصیت الگوهای متمایز و ویژه ای از افکار، خلق وخوی، انگیزه های درونی، تأثیر محیط ، تعقل ، هیجان ها و رفتارها است که سبک شخصی تعامل هر فرد با محیط مادی او را شکل میدهند، بر این اساس یکی از نخستین ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1.
درمجموع ادبیات پژوهشی نشان میدهد که شخصیت اساسیترین تعریف در موضوع علم روانشناسی و محور اساسی بحث در چند زمینه شامل یادگیری، انگیزه ، تفکر و تعقل ، خلق وخوی، انگیزه های درونی و بیرونی است ، به عبارتی موارد فوق ، مواد تشکیل دهنده شخصیت به حساب میآیند (شاملو، ١٣٨٤؛ کریمی، ١٣٨٩؛ گروسی فرشی، ١٣٨٤).