خلاصة:
بررسی و شناخت سطوح و ابعاد مختلف ریشه منازعات و مناقشات بین دولتهای همسایه، همواره از اهمیت بسیار برخوردار بوده، که رودخانههای بینالمللی و مرزی از مهمترین عوامل منازعه آفرین است. موقعیت هیدروپلیتیکی و ژئوپلیتیکی رودخانه اترک و قرار گرفتن آن در دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکمنستان اهمیت ویژه به روابط سیاسی – اقتصادی دو کشور داده است که خود زمینهساز همکاری و منازعه را فراهم می سازد. نوع تحقیق حاضر کاربردی-توسعهای است. هدف از این تحقیق که به روش توصیفی – تحلیلی گردآوری شده است، تبیین عوامل موثر بر هیدروپلیتیک رودخانه اترک است.جامعه آماری پژوهش کلیه کارشناسان و مدیران ارشد استانی و اساتید دانشگاهها، مسلط بر مباحث هیدورپلیتیک رودخانه اترک میباشند. روششناسی پژوهش حاضر، استفاده از تحلیل مسیر در کنار مطالعات کتابخانهای و میدانی اهم از مصاحبه و پرسشنامه است. ایران و ترکمنستان کشورهایی کم آب و دارای اقلیم بیابانیاند، که صد در صد منابع آبی ترکمنستان نیز از کشورهای همسایه همچون ایران تامین میشود. برداشت بی رویه آب توسط ترکمنستان و نداشتن رژیم حقوقی مناسب یک چالش جدی در روابط بین دو کشور است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با توجه به کمبود بارش سالیان اخیر در ایران و ترکمنستان و نیازهای آبی این دو کشور، رودخانه مرزی اترک میتواند باعث چالشهای سیاسی بین آن دو شود. از طرفی روابط ترکمنستان با امریکا می تواند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز موثر باشد. در واقع هیدروپلیتیک رودخانه مرزی اترک، از موارد موثر بر سیاستگذاری روابط میان آنها می باشد.
Investigating and understanding the different levels and dimensions of the conflict between neighboring states has always been very important, with international and border rivers being one of the most important causes of conflict. The hydraulic and geopolitical position of the Atrak River and its location in the two countries of the Islamic Republic of Iran and the Republic of Turkmenistan has given special importance to the political and economic relations between the two countries, which provides the basis for cooperation and conflict. The purpose of this descriptive-analytical research is to explain the hydroplate of the Atrak River on the relationship between the Islamic Republic of Iran and Turkmenistan. Iran and Turkmenistan are low-water, desert-rich countries, with Turkmenistan's 100 percent water source coming from neighboring countries such as Iran. Turkmenistan's excessive withdrawal of water and lack of a proper legal regime is a serious challenge in relations between the two countries. The results show that due to the shortage of rainfall in recent years in Iran and Turkmenistan and the water needs of the two countries, the Atrak border river can pose political challenges between the two. On the other hand, Turkmenistan's relations with the US can also affect the national security of the Islamic Republic of Iran. In fact, the Atrak River Hydropolytic is one of the factors influencing the policy making of the relations between them
ملخص الجهاز:
مطالعه هيدروپليتيک رودخانه اترک با تاکيد بر مناسبات جمهوري اسلامي ايران و ترکمنستان از سال ٢٠٠٠ تا ٢٠١٨ 3 منصور خمري ١، محمدحسين نامي ٢، علي بيژني دريافت مقاله : ٩٩/٠١/١٩ پذيرش مقاله : ٢٧ /٩٩/٠٢ چکيده بررسي و شناخت سطوح و ابعاد مختلف ريشه منازعات و مناقشات بين دولت هـاي همسـايه ، همـواره از اهميت بسيار برخوردار بوده ، که رودخانه هاي بين المللي و مرزي از مهمترين عوامـل منازعـه آفـرين اسـت .
نتايج تحقيق حاکي از آن است که با توجه به کمبود بارش ساليان اخير در ايران و ترکمنستان و نيازهاي آبي اين دو کشور، رودخانه مرزي اترک ميتواند باعث چالش هاي سياسي بين آن دو شود.
برداشت بيرويه آب توسط ترکمنستان و نداشتن رژيم حقوقي مناسـب زمينـه چالش و منازعه بر سر آن در روابط بين دو کشور سايه انداخته است ، اين تحقيق به بررسي روابـط ايران با ترکمنستان و تاثير آن بر هيدروپليتيک رودخانه اترک پرداخته است .
جدول ٤: آزمون (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار ٢: تفکيک شده اثرات مستقيم متغيرهاي مستقل همانطور که مشاهده ميشود در بين مولفه هاي مربوط به هيدروپليتيک رودخانه اترک ، مولفه هاي روابط اقتصادي با ضريب بتا ٠/٧٠٢ و مناسبات سياسي با ضريب بتا ٠/٤٦٧ داراي بيشترين تاثيرگذاري بر هيدروپليتيک رودخانه اترک در محدوده مورد مطالعه بوده اند (اثرات مستقيم ).
000 29 جدول ٦:Coefficients (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانطور که مشاهده ميشود مولفه روابط اقتصادي (به عنوان متغير وابسته ) تا حدود ٣٠ درصد تحت تاثير مولفه هاي مناسبات سياسي (با ضريب بتا ٠/٥٦٤) و امنيت ملي (با ضريب بتا ٠/٤١١) ميباشد.