خلاصة:
نشریۀ باباشمل، از جمله نشریات برجستۀ طنز دهۀ بیست شمسی است که توسط مهندس رضا گنجهای در خلال سالهای 1322 تا 1326 در تهران منتشر میشد. نشریة باباشمل که در برههای پرالتهاب از تاریخ معاصر ایران به فعالیت میپرداخت، با همکاری گروهی از نویسندگان و شاعرانی که هر یک بعدها، به شهرت فراوانی در عرصة ادبی کشور رسیدند، تقریبا به تمامی رخدادهای و اتفاقات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعة ایران، با نگاهی طنزآمیز پرداخته است و منویات و خواسته-های مخاطبان خود را که عموما از میان تودههای مردم بودند، به گوش مسئولان میرساند. عمدهترین مطالب انتقادی و طنزآمیز این نشریه، حول مسائل سیاسی میچرخد. به جرات میتوان گفت که حتی کماهمیتترین مسائل و رویدادهای سیاسی کشور نیز از گزند تیغ تیز انتقاد نویسندگان و شاعران این نشریه، در امان نمانده است. مهمترین محتوای سیاسی نشریه را مسائلی همچون تهدیدات کشورهای خارجی و ترس حکومت وقت از آنها، انتقاد از عملکرد وزیران و دولتمردان، انتقاد از ناکارآمدی مجلس شورای ملی و نمایندگان مجلس، خرید و فروش رای مجلس، انتقاد از نقش مخرّب مستشاران خارجی، وضعیت بهریخته و نابسامان ادارات دولتی و... تشکیل میدهد. این مقاله با تاکید بر محتویات نشریة باباشمل، به روش تحلیل محتوای تلفیقی، میکوشد گفتمان حاکم بر این نشریه را بازگو کند.
Babashmal is one of the leading satirical magazines of the Twentieth Century which was published by Reza Ganjei during the years 1322 to 1326 in Tehran. Babashmal magazine, which was active in the most prominent periods of Iranian contemporary history, with almost all political, social and economic events and collaborations with a group of writers and poets, each of whom later became widely known in the country's literary arena. And the culture of Iranian society has been humorously presented and delivered to the authorities by the menus and wishes of their audiences, who were generally among the masses. Much of the journal's critical and humorous content revolves around political issues. It can be said that even the most important political issues and events in the country have not escaped the sharp criticism of the writers and poets of this magazine. The most important political content of the magazine included issues such as threats to foreign countries and fear of the government, criticizing the performance of ministers and statesmen, criticizing the inefficiency of the National Assembly and MPs, buying and selling parliamentary votes, criticizing the damaging role of foreign advisers, the situation Shattered and unstable state offices and so on. This article attempts to reconfigure the discourse of this journal by emphasizing the content of Babashmal's journal, by means of a consolidated content analysis
ملخص الجهاز:
نشریۀ باباشمل که خود با الگوبرداری از خط مشی و شیوۀ طنزپردازی نشریۀ موفقی همچون ملانصرالدین که به زبان ترکی آذربایجانی چاپ میشد و در مدت بیست سال انتشارش ، بسیاری از خوانندگان خود را با بیانی طنزآمیز با سیاست روز آشنا کرد، خود نمونه و سرمشقی برای دیگر نشریات طنز فارسیزبان شد که تاکنون به دلایلی نامعلوم و نامشخص ، مورد بیمهری و کم توجهی پژوهشگران طنز و فعالان حوزۀ مطبوعات قرار گرفته است و همین مسئله ، ضرورت توجه به این نشریه را نمایان میکند؛ نشریه ای که در حکم حلقۀ واسطی میان نشریۀ پیشرو ملانصرالدین و نشریات طنز فارسیزبان بود و تأثیراتی انکارناپذیر بر سبک و اسلوب و ابداعات هنری و ذوقی نشریات طنزآمیز موفق بعد از خود، چه پیش از انقلاب اسلامی (نشریۀ توفیق ) و چه پس از پیروزی انقلاب (نشریۀ گل آقا) بر جای گذاشت .
به نظر میرسد گنجه ای با درک نفوذ روسیه در سیاست ایران و قدرت گیری گروه ها و جناح های سیاسی وابسته به این کشور مانند حزب توده که علاوه بر تصاحب چندین کرسی در مجلس ، حتی در بدنۀ ارتش نیز رخنه کرده بودند، در تلاش است با لحنی مشفقانه و تا حدی توأم با تملق با روس ها سخن بگوید و درعین حال ، با مطالبش در نشریۀ باباشمل ، از منافع کشور در مقابل زیاده خواهیهای دولت شوروی دفاع کند.