خلاصة:
مقاله قصد دارد با استفاده از مفهوم عدالت فضایی، به فهمِ الگوی عینیتیافته فرهنگ در شهر اراک دست یابد تا ضمن فهم جایگاه فرهنگ در نظام برنامهریزی شهری به تشخیص وضعیت تخصیص و نحوه توزیع انواع کاربریهای فرهنگی؛ به عنوان بستر شکلگیری فعالیتهای فرهنگی و میزان انطباق آن با نیازها و استحقاق فرهنگی شهروندان بپردازد. روش ترکیبی با رویکرد تبدیلیهمزماناست، دادهها در مراحل کمی و کیفی به طور همزمان جمعآوری و تحلیل شدهاند. در بخش کمی، جمعآوری دادهها شامل ِمیزان و نوع تقاضاهای فرهنگی و متغیرهای ملاک استحقاق با ابزار پرسشنامه و روش نمونهگیری متناسب با حجم انجام شد. جمعآوری اطلاعات مربوط به مطالعات کالبدی (میزان و نحوه توزیع کاربریهای فرهنگی در مناطق شهر) با تحلیل ثانویه انجام و تمامی اطلاعات در نرمافزارGIS مکانی گردید. طبق نتایج الگوی توزیع فضایی فرهنگ در مناطق شهر اراک مسئلهمند، ناکارا و ناعادلانه است. این توزیع در مناطق شهری محدود، ناکارا و نابرابر بوده و ارتباط معناداری بین ملاک منفعت عمومی با ملاک نیاز و استحقاق فرهنگی شهروندان در شهر اراک وجود ندارد.
ملخص الجهاز:
با در نظر گرفتن مسئله و اهداف و فرضيه اصلي اين مطالعه با عنوان «توزيـع فضـايي فرهنگ در مناطق پنج گانه شهر اراک متفاوت و ناعادلانه است ؛ به گونه اي که هيچ ارتباطي بين سطح منفعت عموميفرهنگ با نيازها و استحقاق فرهنگي شهروندان ساکن در منـاطق مختلـف وجـود نـدارد»، پــس از خـوانش ، بررسـي و طبقــه بنـدي مفـاهيم ، نظريــات و روش شناسي صاحبنظران در مواجه با مفهـوم عـدالت اجتمـاعي و فضـايي و پـس از آن ، نحوه کاربست اين مفاهيم و نظريـات توسـط محققـان در مطالعـات تجربـي (داخلـي و خارجي) و شناخت نارساييهاي نظري، روش شناسي و مفهومي جهت سـنجش عادلانـه فرهنگ در فضاي شهري، پايه اصلي مدل نظري اين مطالعه با اقتباس از رويکرد ديويـد - هاروي در خصوص ملاکهاي عدالت اجتماعي (توزيع عادلانه از طريق عادلانه ) انتخاب 45 شده است .
Iran Culture And Leisure Classification (ICLC) 49 و شعاع دسترسي کاربري مذکور را بر اساس سلسله مراتب عملکردي آن در مقياس هـاي محله تا شهر تک تک ابعاد را مورد بررسي و ارزيابي قرار داده و پـس از آن امتيـاز کلـي ملاک منفعت عمومي فرهنگ در شهر اراک را محاسبه نموده است ؛ براي سنجش منفعـت عمومي فرهنگ در شهر اراک، ابتدا سرانه محاسبه شده کـاربريهـاي فرهنگـي (از تقسـيم مجموع مساحت اراضي با کاربري فرهنگي بر جمعيت ) بر سـرانه اسـتاندارد مصـوب بـه تفکيک ابعاد چهارگانه (مصوبات شورايعالي معماري و شهرسازي کشور) تقسـيم شـده است ؛ در صورتي که امتياز به دست آمده پايين تر از عدد يک باشد بيانگر ايـن اسـت کـه خدمات فرهنگي تامين شده در شهر(به تفکيک مناطق )، کمتر از حد استاندارد بوده و شهر و يا منطقه با کمبود زيرساخت هاي فرهنگـي مواجـه مـيباشـد و در صـورتي کـه امتيـاز حاصله بالاتر از عدد يک باشد ميتـوان نتيجـه گرفـت کـه فضـاي اختصـاص يافتـه بـه خدمات مذکور در شهر و يا منطقه ، بالاتر از سطح استاندارد ميباشد.