خلاصة:
آیین مهرپرستی در زمان ایران باستان به مدت طولانی رواج داشت. اما بعد از رونق آیین زرتشتی توسط زرتشت، مهر که خدای مهروخورشید محسوب می شد به ایزدمهر مبدل گشته و از درجه خدایی پایین آمد و در اوستا بخشی بنام مهریشت به او تعلق گرفت. مهر همان خورشید محسوب نمی شود اما بعدها این دو با هم ترکیب شده و یکی دانسته شدند. ایزدمهر در اوستا فرشته نور و روشنایی و همچنین جنگ معرفی شده است و دارای صفات والای قدرت و قهرمانی است. در این پژوهش که به صورت کتابخانه ای صورت پذیرفته به بررسی نقش ایزد مهر از لحاظ اجتماعی و کارکرد آن بر اساس متون مهریشت می پردازیم.
The cult of Sun Worshiping has long been practiced in ancient Iran. But after the prosperity of Zoroastrianism by Zarathustra, Mehr, who was considered the god of Mehr and the sun, became the god of Mehr and descended from the rank of god, and in Avesta he was given a part called Mehr Yasht. The seal is not the same as the sun, but later the two were combined and considered one. In Avesta, the god of love is introduced as the angel of light and enlightenment, as well as war, and has the high qualities of power and heroism. In this research, which has been done as a library, we examine the role of god of Mehr socially and its function based on Mehr Yasht texts.
ملخص الجهاز:
در مهر يشت به نقش مهر اشاره شده که چگونه رابط بين عهد و پيمان ها بوده، به معرفي اين ايزد پرداخته شده و از صفات او نيز نام برده شده است.
پژوهش هاي متفاوتي درباره مهر انجام شده است، اما هدف از اين پژوهش بررسي نقش مهر در مهريشت اوستاست که از لحاظ اجتماعي چه کاربردي در جامعه زرتشتي آن زمان داشته است.
(گريستين سن ،١٣٣٦: ٥٢) 183 از مهريشت دو موضوع مهم به عنوان بنيان و پايه مي توان استخراج نمود، اول راستي و دوم دليري توصيفاتي که ازمهر در مهريشت و ساير بخش هاي اوستا شده است بيشتر حول اين دو محور قرار دارد و در بند ٢ مهريشت، اهورامزدا به سپنتمان زرتشت مي گويد »مهررا شايسته و سزاور نيايش آفريدم کسي که به مهر دروغ گويد و پيمان شکند و شرط وفا نداند ويران کننده کشور و راستي است .
توجه به پيمان و عهد برجسته ترين ويژگي ايزد مهر در اين مبحث پاسداري از پيمان است، زيرا در آيين مهري هر پيماني که بسته مي شود محترم است .
لذا او با اسبان سفيد نامبرا خود در همه جا با کساني که پيمان ها زير پا مي گذارند مي جنگند (دوش گيمن، ١٣٨١: ٥٩) نتيجه گيري ميتراييسم يکي از آيين هاي مهم درزمان ايران باستان محسوب مي شود، که با ظهورآيين زرتشت به درجه پايين تري نزول کرد،اما تا به امروز در متن کتاب مقدس زرتشتيان اوستا بخشي با عنوان مهريشت را به نام خود نامگذاري کرده است.