خلاصة:
چکیدهدر فرایند یاددهی/یادگیری، منبع درسی مورد استفاده در کلاس، در کنار دو ضلع دیگر مثلث آموزشی (استاد و دانشجو)، نقش اساسی دارد. مقالۀ حاضر کوشیده است با توجه به اهمیت این موضوع و نبود منبع دانشگاهی، ویژۀ درس «ترجمۀ متون ساده» در مقطع کارشناسی زبان و ادبیات فرانسه، چارچوبی به منظور تدوین کتاب آموزشی در این درس به دست دهد. با استناد به آثاری در زمینة تدوین کتب دانشگاهی و براساس مطالعۀ میدانی این پژوهش، با هدف کاربردی محقق شده است. در بخش عملی دو ابزار گردآوری داده بهکار رفته است: 1) مصاحبۀ نیمهساختاریافته با 14 استاد زبان فرانسه و عهدهدار این درس در دانشگاههای ایران و 2) 149 ترجمه از دانشجویان در درس متون ساده از فرانسه به فارسی. نمونهگیری از نوع هدفمند و ملاکمحور بوده و دادهها براساس روش کیفی، قائم بر فنون تحلیل محتوا و تحلیل خطا بررسی شدهاند. از سویی، از نتایج حاصل ازمصاحبه، خصیصههای منبع آموزشی مطلوب و ویژگیهای متون قابل استفاده در درس نامبرده استخراج شد و از دیگر سو، خطاهای رایج دانشجویان در ترجمه به دست آمد که میتواند شالودۀ نیازهای زبانی دانشجویان در این کتاب باشد.
In the process of teaching and learning, the textbook plays a central role alongside the other constituents of the didactic triangle (teacher, student). Given the importance of this subject and the lack of a comprehensive textbook for the “Introduction to Translation” course for undergraduate French language and literature, in this article, a framework for compiling an academic textbook has been offered. By referring to the works related to compiling academic textbooks and based on an applied research and a field study, this goal was achieved. During the field study, two data collection tools were used: a semi-structured interview with 14 professors teaching this course in Iranian universities and 149 student’s translations of simple texts from French to Persian. A criterion purposive sampling was conducted and the data were analyzed according to the qualitative method with the techniques of content analysis and error analysis. On the one hand, the characteristics of an optimal textbook and the texts that can be used in it were extracted through the interview. On the other hand, the most frequent errors in students' translations have been explored, which form the basis of the language needs of the students in this book.
ملخص الجهاز:
براساس خطاهای رایج دانشجویان در ترجمه و نظر استادان زبان فرانسه در ایران ، چارچوب کلی جهت تدوین کتاب ترجمۀ متون ساده به چه صورت میتواند باشد؟ در مقالۀ پیش رو، در بخش نظری، نخست مروری کوتاه بر انواع ترجمـه و آمـوزش آن خواهیم داشت و سـپس بـه تحلیـل خطـا در آمـوزش زبـان هـای خـارجی و نیـز ترجمـه میپردازیم .
بنـابراین ، مقالـۀ پـیش رو بـا اتخـاذ رویکـرد علت شناسـانه مـی کوشـد پـس از اسـتخراج گونـۀ خطاهـای دانشـجویان در ترجمـه و علـل احتمالی آن ها، با بهره گیری از پیشنهادهای آموزشی موجود در پژوهش های پیشین مـذکور و نیز مصاحبه با استادان حوزة ترجمه در زبان فرانسه ، چارچوبی جهت تدوین کتاب ترجمۀ متون ساده ارائه دهد.
چنانکـه از سرفصـل درسـی مصوب ترجمۀ متون ساده برمـی آیـد، در ایـن درس نـه تنهـا ترجمـۀ آموزشـی، ابـزاری در خدمت تقویت مهارت های زبانی دانشجویان ایرانی رشتۀ زبان و ادبیـات فرانسـه مـورد نظـر است (بنابراین استادان میباید از میان فنون نام برده بـر ترجمـۀ زان سـو و ترجمـۀ توضـیحی تأکید ورزند)، بلکه این درس پیش درآمدی خواهد بود بر آموزش ترجمۀ حرفـه ای کـه در واحدهای درسی دیگر بدان پرداخته میشود.
توضیحات مصاحبه شوندگان نشـان مـیدهـد کـه در ترجمـۀ متـون سـاده ، کـلاس درس در پـاره ای مـوارد، بـه صـور گونـاگون (تـدریس متـرادف واژگـان مـتن ، تـدریس واژگـان و هم خانواده های آن ، مرور نکات دستوری و غیره )، بـه کـلاس تـدریس واژگـان ، دسـتور یـا درک مفهوم متن تبدیل میشود و این توالیهـای آموزشـی١ بـا هـدف ترجمـه در خـدمت آموزش زبان کاملاً هم سوست و غرض از تدریس مقوله هـای زبـانی فهـم بهتـر مـتن بـرای ترجمۀ درست آن است .