خلاصة:
با وجود موفقیتهای بسیاری که رواندرمانگران بالینی در نیم قرن گذشته داشتهاند، رویکردهای رایج نمیتوانند تمام ابعاد یک اختلال را همزمان ملاحظه کنند. همچنین این رویکردها از بخشهای مهم واقعیت (که از آن به واقعیات غیب یاد میشود) را غفلت کردهاند. براساس پژوهشهای قبلی، متغیرهای علوم انسانی رایج، کمتر از متغیرهای شناساییشده اسلامی، قادر به تبیین و پیشبینی اختلالات روانشناختی هستند. بررسیها نشان میدهد رویکردهای رایج بر منطقهایی مبتنی هستند که عناصر لازم در تبیین پدیدههای انسانی را بهصورت بخشی در نظر میگیرند. مدل مختار یعنی مدل چندوجهی شناسایی و درمان اختلالات روانشناختی، ضمن نقد رویکردهای رایج، نشان میدهد برای تبیین اختلالات روانشناختی باید تمام مولفههای یک اختلال بهصورت کل (قیاسی) احصاء شوند و در تعامل با مولفههای ادراکی محقق (منابع شناخت انسان) قرار بگیرند. پژوهش حاضر، ضمن معرفی این مدل که از ویژگیهای انعطافپذیری، جهانشمولی و جامعیت برخوردار است، زمینه را برای ورود متغیرهای دینی دربارۀ اختلالات روانشناختی و مقایسهپذیری ادعاهای نظریههای مختلف فراهم میکند.
Despite the many successes of clinical psychotherapists over the past half century, a review of the results of current therapies in clinical psychology shows that current approaches are unable to consider all aspects of a disorder simultaneously. Also, these approaches neglect important parts of reality (which are called unseen facts). The multifaceted model of identifying and treating psychological disorders, believes that in order to explain psychological disorders, all components of a disorder should be counted as a whole (deductive) and interact with the perceptual components of the researcher. To be placed. Accordingly, instead of explaining a single factor for this purpose, the author has assumed the perceptual characteristics of human beings, which are sense, intellect, and heart, in the vertical axis by selecting diffuse anxiety disorder, for example, and in the horizontal axis, the characteristic. Considers diffuse anxiety disorders, which include behavioral, cognitive, and emotional aspects. The present study, while introducing this model, which has the characteristics of flexibility, universality, comprehensiveness and pathology model, guides the practice of the medical model, paves the way for the introduction of religious variables regarding psychological disorders, comparability of different theories, and finally truth. The test provides the claim of religious models.
ملخص الجهاز:
مدل چندوجهی اسلامی با هدف شناسایی و درمان اختلالات روانشناختی: مورد مثال اختلال اضطراب منتشر سید محمدرضا تقوی استاد بخش روان شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز ، ایران mtaghavi@rose.
مدل مختار یعنی مدل چندوجهی شناسایی و درمان اختلالات روانشناختی، ضمن نقد رویکردهای رایج، نشان میدهد برای تبیین اختلالات روانشناختی باید تمام مؤلفههای یک اختلال بهصورت کل (قیاسی) احصاء شوند و در تعامل با مؤلفههای ادراکی محقق (منابع شناخت انسان) قرار بگیرند.
همچنین علاوه بر وجه و سویۀ فردی اختلالات روانشناختی با بار اجتماعی- مالی بالایی از سوی این اختلالات روبهرو هستیم که آنها را به یک دغدغۀ جهانی تبدیل کردهاند؛ برای مثال سازمان بهداشت جهانی در گزارش اخیر خود (2020) تنها دربارۀ افسردگی بیان کرده است که با آمار مرگومیر سالانه 800000 نفر بر اثر خودکشی ناشی از افسردگی در جهان روبهرو هستیم.
درمانهای روانشناختی در بعضی اختلالات مانند افسردگی نیز میتوانند تا 3 برابر واریانس دارودرمانی مؤثر باشند (Ankarberg and Falkenström, 2008)؛ بنابراین این ایده که بیوشیمی در درمان اختلالات هیجانی مهمتر از فاکتورهای اجتماعی و روانشناختی است، پشتوانۀ کمی دارد (McKay, Imel and Wampold, 2006).
نتیجهگیری پژوهش حاضر با معرفی «مدل چندوجهی شناسایی و درمان اختلالات روانشناختی: مورد مثال اختلال اضطراب منتشر» بر مبنای آنچه بهعنوان مقدمات لازم برای ورود به علم دینی در پژوهشهای قبلی آمده، به مدلی عملیاتی در روانشناسی بالینی دست یافته است (تقوی، 1399، 1400).