خلاصة:
سلیمی جرونی از شاعران مثنویسُرای قرن نهم و از پیروان خوشذوق نظامیگنجوی است؛ اشعارش سرشار از صنایعِ معنوی و زیباییهای بدیعی است؛ ایهام ازجمله صنایعِ معنوی و از ابزار هنجارگریزی در کلام است که سهم بهسزایی در تصویرسازی و آرایشِ کلام سلیمی دارد. این پژوهش بهروش توصیفی-تحلیلی میکوشد به بررسی این شگرد هنری در مثنوی شیرینوفرهاد سلیمی پرداخته و توانایی شاعر را در این زمینه نمودار سازد. نتایج پژوهش نشان میدهد از مجموع 697 مورد از انواع ایهام، ایهام تناسب با 338 مورد و فراوانی 5/48 بیشترین بسامد را دارد؛ چون شاعر گنجینۀ لغات و عرصۀ فراختری در اختیار دارد و ذمّ شبیه به مدح با فراوانی صفر، بسامدی ندارد؛ زیرا این صنعت با روحیه عاشقپیشۀ سلیمی سازگاری نداشته است. ایهامهای وی دلنشین است و با ظرافت و در قالب تصاویر و ساختار نوینی به کار رفتهاند. انتخاب واژگان ایهامی در محور همنشینی و جانشینی بسیار هنرمندانه است بهگونهای که تغییر هر یک از اجزاء ابیات، باعث اختلال در کلام میشود. وی کوشیده است با استفاده از واژگان مربوط به برخی مواد خوشبو، میوهجات، بیماریها، اصطلاحات تقویمی، نباتات، صفات تفضیل، افعال، حروف اضافه، ضمایر و شکستن پیوند واژگان بسیط در زمینۀ انواع ایهام، نوآوری کند. بهنظر میرسد سلیمی با استفادۀ آگاهانه از انواع ایهام در کنار صنایعی چون: تشخیص، جناس، تضاد، کنایه، تکرار، حسآمیزی، تشبیه تفضیل و تلمیح این صنعت را در خدمت تصویرسازی و چندمعنایی ساختن کلام، جهت جلب توجه مخاطب قرار داده که این امر به نوبۀ خود بر مضامین شاعرانه و عاطفی شعر وی تأثیر گذاشته است.
Salimi Jeroni is one of the 9th century poets and a follower of Nezami-Ganjavi's good taste. His poems are full of , Figures of thought and original beauties; ambiguity is one of the Figures of thought and a means of avoiding norms in speech, which has a significant contribution to the illustration and composition of Salimi's speech. This research tries to investigate this artistic technique in Shirin-Farhad Salimi's masnavi using a descriptive-analytical method and to demonstrate the poet's ability in this field. The results of the research show that out of a total of 697 cases of ambiguity has the highest frequency with 338 cases and a frequency of 48.5. His ideas are pleasant and have been used elegantly and in the form of new images and structures. The choice of idiomatic words in the axis of coexistence and substitution is very artistic in such a way that the change of each of the parts of the verses causes disturbance in the words. He has tried to innovate by using words related to some aromatic substances, fruits, diseases, calendar terms, plants, adjectives, verbs, prepositions, pronouns and breaking the link of simple words in the field of all kinds of ideas. It seems that Salimi, with the conscious use of all kinds of metaphors, along with other Figures of thought: recognition, puns, contrasts, irony, repetition, sensibility, similes, allusions, and used this Figures in the service of visualizing and creating multiple meanings of the word.
ملخص الجهاز:
پيشينۀ پژوهش اگرچه تا به امروز مقاله هاي متعددي در مورد ايهام همچون دو مقالۀ «حافظ و ايهام » (١٣٨٤) و «سبک سعدي در ايهام سازي » (١٣٩٠) از احمد غني پور ملکشاه ، «فهمي از رندي حافظ » از جهان دوست سبزعلي پور (١٣٨٩)، «ايهام در شعر فارسي » از سيدمحمد راستگو (١٣٧٠)، «رويکردي به ايهام در غزليات حافظ » از حميد طاهري (١٣٨٩)، «ايهام و آرايه هاي ايهام آميز در قرآن » از حسن خرقاني (١٣٨٩) و...
کزازي در اين مقاله به مباحثي چون : آغاز کار سليمي به تشويق همام الدين ، ارائۀ نمونه هاي بديعي و بياني از مثنوي شيرين و فرهاد چون جناس تام ، تکرار، ايهام تضاد، ايهام تناسب ، ارسال المثل ، تشبيه مضمر، حسن تعليل و نکاتي پيشنهادي دربارة تصحيح متن مثنوي فرهاد و شيرين پرداخته است .
«انديشۀ ايرانشهري در مثنوي شيرين و فرهاد سليمي » از حسام - الدين نقوي (١٣٩٢)، «توصيف و تصويرگري در مثنوي سليمي» از حامد اديمي و مهدي حيدري (١٣٩٨) و «عشق و عرفان ؛ تحليل گشتاري و دگرگوني شخصيت ها از خسرو و شيرين نظامي تا شيرين و فرهاد سليمي » از اسماء حسيني مقدم و همکاران (١٣٩٩) ساير پژوهش هايي است که در زمينۀ مثنوي سليمي انجام شده است که اين پژوهش ها، اغلب به بررسي تصويرپردازي و بررسي انديشه هاي غالب داستان و شخصيت هاي آن پرداخته اند و تحقيقي در زمينۀ زيبايي شناسي و تحليل بسامدي ترفند ايهام در مثنوي سليمي جروني انجام نشده است .
Andisheye Iraishahri Dar Masnavi Shirin Va Farhad Salimi.