خلاصة:
این پژوهش به دنبال بررسی مقایسهای ادراک از عدالت و احساس بیعدالتی در بین گروههای مختلف شغلی(ساختار طبقاتی) است. معیارهای وضع عادلانه از طریق ارزیابی ملاکهای توزیع درآمد در سه موضع «پاداشدهنده»، «پاداشگیرنده» و «ناظر بیطرف» به صورت تجربی سنجیده و سپس با ملاکهای نظری مقایسه شده است. روش انجام پژوهش پیمایش با تکنیک پرسشنامه ساختیافته با حجم نمونه 381 نفر از بین دو جامعه آماریِ نظام مشاغل استان تهران و گیلان بوده است. یافتههای حاصل از سنجش ارزیابی عادلانه بودن درآمد با «روش جِسو» نشان داد، ارزیابی تمام گروههای شغلی از درآمدشان، در قطب منفی است به این معنا که میزان درآمد واقعی کمتر از درآمد عادلانهِ مورد انتظار برآورد شده است. از منظر مقایسه اجتماعی بین گروههای شغلی نیز مشخص گردید که اولاً اکثر گروههای شغلی وضع خود را با گروههای شغلی بالاتر از گروه شغلی خود مقایسه میکنند و ثانیاً گروه مرجع مقایسهای تمام مشاغل، گروه شغلی «مسئولین دولتی و مقامهای مدیریتی کشوری» بوده است. این تحقیق نشان داد که ارزیابی معیارهای وضع عادلانه نسبت به سه موضع پاداشگیرنده، پاداشدهنده و موضع بیطرف ترتیب و اولویتهای متفاوتی دارد اما فصل مشترک آنها این است که شاخص «سزاواری» مربوط به معیار فرایند کار نسبت به سایر شاخصها در اولویت اصلی توزیع درآمد قرار دارد.
This study seeks to compare the extent of feelings of injustice among different occupational groups. In addition, the criteria for income distribution based on the three positions of "rewarder", "reward recipient" and "neutral observer" have been measured experimentally and then compared with theoretical criteria. The research method is a survey with a structured questionnaire technique with a sample size of 381 people. The results of measuring the fairness of income assessment using the "Jesso method" show that the evaluation of all occupational groups of their income is at a negative pole, meaning that the amount of real income is estimated to be less than the expected fair income. Also, in examining the criteria of justice, it was found that the index of "merit" related to the process criterion is the main priority of income distribution over other indicators. From the perspective of social comparison criteria between occupational groups, it was found that firstly, most occupational groups compare their status with occupational groups higher than their occupational group, and secondly, the reference group for comparing all occupations, the occupational group "government officials and national management officials" have been.
ملخص الجهاز:
در این پژوهش نیز تلاش شده است تا با مطالعه احساس بیعدالتی در بین گروه های شغلی عمده به مثابه ساختار طبقاتی جامعه ، به این سوال پاسخ داده شود که عدالت و معنای آن و معیارهای توزیع منابع درآمد در ساختار طبقاتی جامعه ایران چگونه ادراک میشود.
از نظر رالز معیارهای اصلی داوری درباره ارزش اخلاقی نظام توزیع پاداش در جامعه شامل این موارد است : «نیازهای بنیادین مادی همه افراد تامین شود، برابری در ساخت بندی جامعه باشد، فرصت های لازم برای دستیابی به موفقیت اجتماعی برای همه باشد و نابرابری اقتصادی چنان سامان یابد که ثروتِ 1 John Rawls 2 Justice as Fairness فقیرترین طبقه را بیشینه کند»(لسناف ،١٣٧٨: ٣٨٤) و پیروی از اصول عدالت «نوعی رفتار است که به موجب آن ، افراد درگیر در عملی مشترک یکدیگر را دارای منافع و تواناییهای یکسان تلقی میکنند»(١٩٧١:٤ ,Rawls).
تعداد افراد نمونه ازمشاغل مختلف به تفکیک شهر حوزه شغل , موضع , مشاغل , فراوانی کل , درصد , عادی , کارگر (صنعتی) , 31, 8,2 اقتصادی , کمکی , کارمند بانک , 32, 8,5 , با نفوذ , کارشناس ارشد (در شرکت های دولتی یا خصوصی) , 41, 10,9 , عادی , پاسپان , 28, 7,4 سیاسی , کمکی , سروان (درجه دار انتظامی) , 27, 7,2 , با نفوذ , وکیل , 32, 8,5 , عادی , بهیار , 31, 8,2 اجتماعی , کمکی , پرستار (بیمارستان ) , 33, 8,8 , با نفوذ , پزشک عمومی , 29, 7,7 , عادی , معلم , 31, 8,2 فرهنگی , کمکی , دبیر (متوسطه ) , 32, 8,5 , با نفوذ , استاد دانشگاه , 30, 8 کل , 381, 100 جهت سنجش احساس بیعدالتی، با استفاده از روش جِسو برمبنای سه مفهوم «پاداش واقعی، پاداش عادلانه و ارزیابی عدالت » عمل شد.