خلاصة:
این جستار پژوهشی است با عنوان نگاهی به زندگی وآثار صادق هدایت. هدایت یکی از بزرگترین چهرههای ادبی معاصر است. وی کارنامهی ادبی چشمگیری دارد هر چند جمالزاده را پدر داستان نویسی میدانند اما بیشتر منتقدان بر این نکته اتفاق نظر دارند که هدایت نقطه عطف و اوج ادبیات داستانی معاصر میباشد. آثار در واقع ماخذی است برای بررسی زبان در برخورد با شرایط و انگیزههای اجتماعی و طبقاتی جامعه ایران. به کار بردن سبک ساده و زبان توده مردم برای بیان اندیشههای دیریاب کاری دشوار بود که هدایت با استادی از عهدهی آن برآمده است. اما کارنامهی ادبی او فقط محدود به آثار داستانی نیست. وی در حوزهی نمایشنامهنویسی، تحقیق وترجمه وتصحیح نیز با خلق آثاری به جامعهی ادبی نشان داد که ساحت ادبیاش چند بعدی است ودر چندین حوزه حرف برای گفتن دارد. حال در این جستار سعی شده است مجموعهی آثار قلمی و احوال و زندگانی او مورد بررسی قرارگیرد تا سیمایی کلی از زندگانی وآثار قلمیاش به دست دهد.
ملخص الجهاز:
يكسال بعد دست به اولين خودكشي زد آن هم در رودخانه مارن در فرانسه و بعد از آن واقعه به ايران برميگردد در سال 1309 نخستين مجموعه داستانش را به عنوان زنده به گور منتشر ميكند، در همان دوران نيز با پرداختن به ايران باستان كارهايي را ارائه ميدهد از قبيل نمايشنامه «پروين دختر ساسان» و داستان «سايه مغول» كمي بعد در بانك ملي مشغول به كار ميشود اما چون با مرخصي او موافقت نميشود كارش را رها ميكند در سال 1311 تا 1313 شمسي هدايت بسيار فعال بود و چند مجموعه داستاني منحصر به فرد منتشر كرد به همراه سفرنامه «اصفهان نصف جهان» اين آثارعبارتند از سه قطره خون (1311) سايه روشن، علويه خانم، نيرنگستان، مازيار (به همراه مجتبي مينوي) (1312) وغ وغ ساهاب (بامسعود فرزاد) و ترانههاي خيام (1313).
محتواي اصلي اين دو اثر مبارزه ميهنپرستانه ايرانيان برعليه سلطه بيگانگان است هيچ يك از اين دو نمايشنامه براي صحنه نوشته نشده و قابل نمايش دادن نيست و همين ميتواند روح ميهنپرستي نويسنده را نمايان سازد (در نمايشنامه پروين دختر ساسان، هدايت چهرههاي نمايشي خود را به صورت ذيل معرفي ميكند 1 : 1- بهرام -نوكر، كلاه نمدي زرد رنگ، لباس آبي آسماني بلند، شال، شلوار گشاد، كفش بدون پاشنه، ريش و سبيل، موهاي پريشان، آستيني گشاد و چركين، ترسو- مؤدب كه به زبان عاميانه حرف ميزند 2- چهرهپرداز 45 ساله بزرگمنش، اندام خميده، موهاي خاكستري پرپشت كه روي شانههاي او ريخته، جامه ابريشمي خاكستري با آستيني تنگ و چسب دست- دامن بلند چين خورده، شلوار بلند، كفشبندي نك باريك بدون پاشنه، با وقار 3- پروين دختر چهرهپرداز، بيست ساله، بلند بالا، رنگ مهتابي، گيسوي خرمايي بلند تابدار، آستين گشاد، دهانه تنگ، گوشواره، گردن بند، النگو، صداي رسا، لوس و يكي يكدانه پدر 4-پرويز نامزد دختر 25 ساله جامه (سواران جاويدان) در بر دارد، تير و كمان و قداره و موزه سرخ 5- چهار نفر عرب، عباهاي پاره پاره، صورتهاي سياه، ريش و سبيل سياه و زمخت، پاها برهنه و غبار آلود، درنده و ترسناك داد و فرياد ميكنند.