خلاصة:
فرآیند مجابسازی از زیرشاخههای بسیار مهم و باز در حوزه نشانهمعناشناسی گفتمان است. مقالهی حاضر میکوشد با رویکرد نشانه-معناشناختی و با استفاده از روش استقرایی به مسئلهی اصلی این پژوهش که بررسی نوع، میزان و بسامد استفاده از عوامل مجابسازی در گفتمان روایی روایتهای عامیانهی آذربایجان است، بپردازد. روایتهای منتخب این مقاله شامل روایتهای ماهیسیاه کوچولو، کچلممسیاه، کوراوغلو، ۲۴ ساعت در خواب و بیداری و روایت یک هلو هزار هلو میشود. یافتهها بیانگر آن است که در این روایتها عوامل مجابسازیگوناگونی مثل استدلال، تدبیر، اعتمادسازی، تحذیر، وعده و نظایر آن، بسته به شرایط و مخاطب بکار رفته است. مشخص گردید که از 145 فرآیند مجابسازی و 24 نوع عامل مجابسازی بررسیشده در پنج روایت عامیانهی آذربایجانی، به ترتیب تحذیر، تهدید، تحریک، استدلال، وعده و رجزخوانی بالاترین بسامدها را داشتهاند؛ به طوریکه در مجموع، حدود یک چهارم کل مجابسازیها از دو سبک تحذیر و تهدید بوده است. اما میزان موفقیت همین دو عامل نیز در مجابسازی به یک اندازه نبوده است. این در حالی است که برخی از عوامل مجابسازی مثل رشوه، ایجاد تردید، تعارف، چاپلوسی، نفرین، تاکید و مظلومنمایی فقط در یک مورد مشاهده شدند. این نشان میدهد که به نوعی برحذر داشتن و ترساندن از عواقب کار، سبک غالب روایتهای عامیانه آذربایجانی مورد بررسی است، هر چند که تنها در حدود 55 درصد موارد منجر به مجاب مخاطب شدهاند. همچنین از میان روایتهای منتحب، ماهی سیاه کوچولو بالاترین درصد عدم موفقیت در مجابسازی را داشته است. زیرا کنشگر اصلی که ماهی است بسیار مصر بر رسیدن به خواستهش است و هیچکس نمیتواند او را مجاب به دستکشیدن از خواستهش بکند. در حالیکه در دو داستان کوراوغلو و کچلممسیاه که رابطه قدرت در میان است، مجابسازی بالاترین حد موفقیت را داشته است.
Persuasive process is an important and open topic in discourse sign-Semiotics. The article tries to analyze type and frequency of persuasive factors in narrative discourses of Azerbaijan Folklore Narratives based on sign-Semioticsapproach and inductive method. The selected narratives are Mahi Siyahe Koochooloo (The Little Red Fish), Kachal Mam Siyah (The Bald Mamsiah), Koroghloo, 24 saat khab o bidari (24 Hours of Sleep and Wake), and Yek Holoo Hezar Holoo (One Peach, One Thousand Peaches) narratives. In these narratives persuasive factors like reasoning, planning, building trust, caution, promise, etc. are used considering the situation and the addressee. From 145 persuasive processes and 24 types of persuasive factors, caution, threat, incitement, reasoning, promise, and rodomontade have the highest frequencies. 1/4 of persuasive factors belong to caution and threat but the rate of success in these two factors is not the same. Bribery, hesitation, compliment, flattery, curse, emphasis and playing to be oppressed were just in one case. The analysis showed that the exhort and frightening of doing outcomes is the dominant style in Azerbaijan Folklore Narratives. There is the highest percentage of persuasion failure in Mahi Siyahe Koochooloo narrative because of the insistence of the doer on the realization of his goal. There is the highest level of persuasion success in Kachal Mam Siyah and Koroghloo because of the power relationship.