خلاصة:
گسترش تشیّع، یکی از مشخّصههای قرن چهارم است که ظهور چند حکومت شیعی در
نقاط مختلف جهان اسلام مانشد آل بویه در ایران و عراق که به عنوان یکی از قدرتمندترین
دولتهای شیعی بودء از جمله آنهاست. این مقاله قصد دارد به این سوال پاسخ دهد که شیعیان
در دوران آل بویه چه جایگاهی داشتند و حاکمان آل بویه چه سیاستها واقدامات مذهبی را در
تقویت جایگاه آنان از خود نشان دادهاند؟ بدینمنظور با استفاده از روش کتابخانهای و رویکرد
توصیفی - تحلیلی؛ به بررسی موضوع پرداخته شد. براساس یافتهی پژوهش» این خاندان شیعی
ایرانی نقش مهّمی در حفظ و گسترش میراث حدیثی» فقهی و کلامی شیعه در ایران و عراق ایفا
کردند و به تحکیم مبانی تشیّع امامیه و ترویج آن پرداختند. دورهای که به واسطهی فضای فرهنگی
ناشی از روحیهی تسامح و تساهل آلبویه» زمینهساز بهوجود آمدن اندیشهها و تفکرات بدیعی
بود که منجر به رنسانس علمی و فرهنگی در جهاناسلام و ایرانشد. شیعه با حاکمان آلبویه و
نحلههای فکری تعامل برقرار نمود و توانست عقاید دینی خود را معرفی نماید و به تدوین علوم مختلف مانند: فقه» اصول» حدیث. کلام و رجال بپردازد و با بهرهگیری از آلبویه» تقیه را کنار
گذاشته» تحوّلاتی در عرصههای مختلف علمی بهوحود آورد؛ پایههای فکری و عقیدتی خود را
پایهریزی نماید و به تاسیس حوزههای علمیه, مدارس و کتابخانههای متعدد اقدام نماید.
ملخص الجهاز:
وضعیت و جایگاه تشیع و شیعیان در عصر آل بویه ، اقدامات و سیاست های مذهبی حاکمان در تقویت آنان ١ دکتر فرهاد پروانه ٢ چکیده گسترش تشــیع ، یکی از مشخّصه های قرن چهارم اســت که ظهور چند حکومت شیعی در نقاط مختلف جهان اســلام ماننــد آل بویه در ایران و عراق که به عنــوان یکی از قدرت مندترین دولت های شــیعی بود، از جمله آنهاست .
بازسازی و زیارت قبور ائمه یکی دیگر از ســنت های شیعه که در زمان آل بویه مورد توجه فراوان قرار گرفت ، زیارت قبور ائمه (ع ) بود، با توجه به این که شش تن از امامان شیعه (ع ) در عراق مدفون هستند و علاقه شیعیان به زیارت قبور آنها در گذشــته وجود داشت ، حکمرانان آل بویه برای نشان دادن حمایت خود از شیعه و ارادت خود نسبت به امامان شیعه در مورد مرمت و بازسازی قبور ائمه (ع ) و ترویج سنت زیارت اقدام کردند.
این مســئله معلول عواملی چند بوده اســت که ظهور چند حکومت شــیعی در نقاط مختلف جهان اسلام ، از جمله : فاطمیان در مصر، حمدانیان در شــام و جزیره ، زیدیان در یمن و نیز آل بویه در ایران و عراق که به عنوان یکی از قدرت مندترین دولت های شیعی بود از جمله آنهاست ، بنابراین ، نام گذاری قرن چهارم هجری به وسیله ی قاضی عبدالجبار معتزلی به « قرن تشیع » بی مسما نیست .