ملخص الجهاز:
"با جاری وحی:«ما ادریک»در قرآن مجید (به تصویر صفحه مراجعه شود) دکتر علی محمد مؤذنی هرچند قرآنپژوهان از دیرباز در حد توان در دریای بیکرانهء قرآن به کنجکاوی و تفحص پرداخته و آیات مبارک قرآن را مورد بررسی قرار دادهاند،باوجوداین نتوانستهاند ابعاد گستردهء آن را بکاوند و زیبایی عروس حضرت قرآن را،چنانکه باید،به تماشا بنشینند و این بیت خواجهء شیراز را زبان حال خود کردهاند: راهی است راه عشق که هیچش کناره نیست آنجا جز آنکه جان بسپارند چاره نیست1 ژرفا و پهنهء بحر بیکرانهء قرآن مجید از دیدگاه لفظ و معنی،حتی از چشم تیزبینان و ژرفاندیشان و صاحبنظران به دور مانده و عرصهء جولان را بر آنان تنگ نموده است،چون به تعبیر خود قرآن: و لا یعلم تأویله الا الله و الراسخون فی العلم 2تنها خداوند و راسخون فی العلم هستند که عمق و معانی آیات مبارک قرآن بر آنها پوشیده نیست.
از نظر چندی و چونی و سایر موارد مسائلی نیستند که به آسانی درک شوند،لذا در قرآن مجید به پیامبر(ص)خطاب میشود که چه کسی به تو آموخت که شب قدر چیست؟و رستاخیز کدام است؟و عقبه و گردنه چون است؟یکی از موارد کاربرد«ما»در لغت عرب پرسش دربارهء اسمی است که نزد گوینده یا همگان پوشیده است؛چنانکه در جملهء:«ما العنقاء»(عنقا یا سیمرغ چیست؟)و گاهی سخن دربارهء ماهیت چیزی است؛مثلا«ما الحرکة؟» (حقیقت حرکت کدام است؟)کتاب مطول«ما»را از دیدگاه معانی چنین تعریف مینماید:«تشترک فی انها (لطلب التصور فقط)و تختلف من جهة ان المطلوب بکل منها تصور شیء آخر(قیل:فیطلب بما شرح الاسم کقولنا ما العنقاء)طالبا ان یشرح هذا الاسم و یبین مفهومه انه لأی معنی وضع فیجاب بإیراد لفظ اشهر سواء کان من هذه اللغة او من غیرها(او ماهیة المسمی)ای حقیقة التی هو بها هو(کقولنا ما الحرکة؟)ای ما حقیقة مسمی هذا اللفظ فیجاب بإیراد ذاتیاته من الجنس و الفصل..."