خلاصة:
اهمیت باطن و یا ملکوت اعمال موضوعی است که در فرهنگ اسلامی بر آن تأکید فراوان شده و معیار افعال انسان قرار گرفته است.نویسنده ضمن تعریف مفهوم ملکوت در فرهنگ اسلامی،سعی نموده با کمک از مفاهیم علم روانشناسی ثابت نماید میان رفتار ظاهری انسان و ملکوت اعمال ارتباط وجو دارد. وی معتقد است اعتقاد به ملکوت سبب اصلاح شناخت،رفتار و روش زندگی،واقعگرایی و خودکنترلی خواهد شد که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.
ملخص الجهاز:
"امام صادق علیه السلام میفرماید:«هرکس برای خدا علم بیاموزد و به آن عمل کند و به دیگران بیاموزد در ملکوت آسمانها عظیم خوانده میشود و گویند برای خدا آموخت، (1)-علامه طباطبایی،المیزان،ترجمه سید محمد باقر موسوی،ج 42،ص 981-582.
روش بررسی استاد فقید محمد باقر حکمتنیا معتقد بود که در کشف دیدگاههای اسلامی علوم، باید از چهار منبع اساسی زیر استفاده نمود: 1-کتاب الهی 2-سنت،شامل آموزشهای پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و امامان معصوم علیهم السلام 3-علوم حاکم بر جهان1.
نکته بسیار مهم این است که پذیرش ارتباط بین رفتار و ملکوت جز با پذیرش روان(عامل حیات)به عنوان یک واقعیت غیرمادی امکانپذیر نیست و نظریه مکانیستی حیات به هیچ وجه توانایی توجیه و فهم آن را ندارد؛زیرا طبق نظریه مکانیستی حیات،انسان جز مجموعهای از ملکولها که با شالوده (pattern) اختصاصی کنار هم قرار گرفتهاند چیزی نیست.
امام علی علیه السلام حسد را ناشی از کوری دل(دیاگرام شماره 2)و انکار بخشش خداوند میداند و این دو عامل را به عنوان بالهای کفر نام میبرد و اضافه میکند که به وسیله حسد انسان به حسرت ابدی میرسد و به هلاکتی وارد میشود که هرگز از آن نجات نخواهد یافت.
دستیابی به این نتیجه،نیاز به علم و آگاهی دارد و در حقیقت کلید دستیابی به رشد و سعادت از دیدگاه مکتب روانشناسی اسلامی،اصلاح شناخت دستیابی به واقعگرایی است؛زیرا اساس تمام انحرافهای فکری عاطفی و رفتارهای جوامع بشری برخاسته از فقدان واقعگرایی است و همین علت پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله ضمن مواجهه با نیروهایی که آن حضرت را مورد آزار قرار میدادند میگفت: «اللهم اهد قومی لانهم لا یعلمون»؛خدایا آنها را بیامرز؛زیرا نمیدانند."