خلاصة:
این مقاله درباره تاریخچه گنوستیک و سیر تحولی و اعتقاد و باور آن بر خلقت عالم بر اساس زوجیت است؛ زیرا
ذات الهی منزه است از عالم کون و فساد، پس بلاواسطه با آن تماس ندارد و برای خلقت آن مراحل صدور را قایل شدند
و از ازدواج دو قطب متضاد (مذکر و مؤنت) این امر حاصل آمد.
ملخص الجهاز:
مقدمه : از آنجا که محور اعتقادی مکتب گنوسی بر نجات آدم هبوط یافته قرار دارد، لذا تلاش میکند تا با نشان دادن مراحل صدور که منجر به خلقت عالم ناسوت شدند، آدمی را به عالم بالا بکشاند، به عالم نورانی که از ابتدا به آن تعلق داشت.
لذا میان جهان مادی و خدای تعالی خداوندانی بینابین قرار میدهد که فرمان و خواست خداوند تعالی را از طریق آنان به جهان مادی برسانند و هرچه به عالم مادی نزدیک میشوند، کیفیتی پستتر پیدا میکنند و روح با طی همین مدارج به سمت بالاست که قادر به نجات خود میباشد.
در دائره المعارف ادیان و اخلاق جلد 6 صفحه 234 آمده است که: ریشه اصلی گنوستیک را باید در ایران و مصر جستجو کرد ولی از دیگر ادیان تأثیراتی پذیرفته هم چنین از ادیان فریجیه (که آن را سیبل و پرستش و قربانی آتیش Attis که فرهنگ گنوسی ناسینی (nicenian) از آن برگرفته شده) و نیز هند (در فرقه باسیلیدی که تحت تأثیر آئین بودایی واقع شد).
آئین گنوسی میان جهان مادی و خدای تعالی، خداوندانی بینابین قرار میدهد که فرمان و خواست خداوند تعالی را از طریق آنان به جهان مادی میرسانند و هرچه به این جهان مادی نزدیک میشوند کیفیتی پستتر و تباهتر پیدا میکنند و روح با طی همین مدارج به بالا و برعکس است که میتواند خود را بالا و بالاتر برد تا سرانجام به خدای تعالی برساند.
(2) در حقیقت در آئین گنوسی این نجات از دو طریق میسر است: 1ـ از طریق نوری واسطه که همان کریستوس است که میان نور و تاریکی قرار دارد.