ملخص الجهاز:
"البته در این بررسی معانی و تعاریف مختلف و نحوه تشکیل و تکوین عادت و همچنین نظریههای فلاسفه و دانشمندان اسلامی و غربی مورد بحث قرار گرفته،سپس پیشنهادهایی برای شکستن و جایگزینی عادات بد ذکر خواهد شد.
وی گفته است:عادت عبارت از حالت و یا خصوصیت روانی است که در آدمی پدید میآید و اثر خود را بر جوارح و اندام انسان افاضه میکند و خواهان قیام به عمل است، و یا از ناحیهء وجود این حالت و خصوصیت روانی،اعمال و رفتاری بدون تکلیف و بدون نیاز به فکر و تأمل صادرمیشود،این اعمال در آغاز امر،توأم با تکلیف و احساس رنج و زحمت صورت میگیرد ولی سرانجام به صورت یک رفتار طبیعی و عاری از تکلیف درمیآید.
چنین مفهومی از عادت،شامل عناصر مختلف عادت از قبیل:تکرار فترتهای زمانی و اکتساب میشود و میتواند به نوبه خود برای ایجاد مهارت و کارآئیهای گوناگونی کمک نماید،چنانکه میتواند تشکیلدهندهء یکی از عوامل سلوک و رفتار انسان باشد،اگرچه این رفتار بصورت میکانیکی و ابزاری و فاقد اراده انجام گیرد.
به همین دلیل غزالی میگوید عادت در مسائل زیر راه دارد: الف:حرکات عضلانی،که مربوط به تن و اندام انسان است مانند عادات خطاطی، نقاشی،طرز غذا خوردن و لباس پوشیدن و...
غزالی در این مورد میگوید زمانی که عملی به صورت اعتیاد درآید میتواند به عنوان یک محرک یا حتی یک سائق غریزی به شمار آید وی میگوید:وقتی نفس انسان از طریق اعتیاد به امر باطل و ناروا،احساس لذت میکند و از رهگذر عادت،گرایش و تمایل به باطل و زشتیها در او پدید میآید چگونه از حق لذت نخواهد برد؟باید گفت که گرایش نفس او به امور پست و زشت و باطل."