ملخص الجهاز:
"وی از سرزنش روحانیان همزمان خویش نیز وانمیماند و آنان را مشتی«سبکسر و نفعخواه»میشمرد8از میان سطرهای سفرنامه میتوان همدلی و همسوئی رضاخان را با اندیشهی حکومتی عرفی به روشنی باز خواند: شبهه و تردیدی نیست که مذهب و سیاسیت دو اصل مقدس است که در تمام موارد و جزئیات این دو اصل باید مطمح نظر زمامداران عالم و عاقل باشد و دقیقهای از آن غفلت نورزند.
16 گرچه سیاست دولت محوری به پدید آمدن سرمایه داری بازار آزاد و رونق مشارکت سیاسی بخش خصوصی نینجامید اما واقعیتهائی چون ارتباط روزافزون ایران با نظام اقتصاد جهانی،میل دولت به گسترش بخش صنعتی،رونق شهرنشینی و کاهش درصد کوچ نشینان،گسترش سریع بخشهای خدماتی، بازسازی دستگاه مالی و بانکی17و بهینهسازی نهادهای ارتباطی و ترابری(که در پی دگرگونی فنآوری در زندگی روزمرده و کاربست الکتریسیته،خودرو،قطار، تلفن،رسانههای مطبوعاتی و رادیو رخ داده بود)18همه و همه فرصتهای افزونتری در دسترس کارآفرینان و کارکنان بخش خصوصی مینهاد و افزایش درآمد آنان را به همراه میآورد.
گرچه آموزشهای عرفی،به سبب موانع بسیاری که در راه بود،بر شمار نسبتا اندکی از شهروندان اثر مینهاد اما رشد سواد و دانش عموم و نیز دست بدست شدن نوشتههای نوین به پدید آمدن فضائی انجامید که در آن سهمی برای رویکرد عرفی به دانش نهاده شده بود.
به اعتقاد این گروه چنین کاستیهائی در فضای روشنفکری و فرهنگی ایران را باید معلول عواملی چون گفتمان تک صدائی دولتی،کاربست ممیزی و سرکوب مخالفان و منتقدان،تکیه زدن دولت بر شعارها و نمایشهای تبلیغاتی و همگانی و همکاری بسیاری از اهل قلم با نهادهای رسمی و دولتی دانست."