خلاصة:
درس تربیتبدنی مدارس به منابع مالی،انسانی و برنامهریزی دقیق نیاز دارد.شواهد موجود نشان میدهد که برنامهریزی مطلوبی در زمینهء هدفهای کلی تربیتبدنی در آموزش و پرورش وجود ندارد.کمبود معلم ورزش،محدود بودن ساعت درس ورزش، کمبود کتابهای تخصصی و دانش معلمان و نبود تجهیزات و تاسیسات ورزشی کافی،از جمله عواملی هستند که تحقق اهداف درس تربیتبدنی را با مشکل مواجه کردهاند.
برای رفع مشکل کمبود معلم ورزش،به تازگی برنامهء استفاده از آموزگاران پایههای اول و دوم ابتدایی برای تدریس این درس و در کنار آن آموزش،توزیع کتابهای درسی،و به کارگیری رسانههای آموزشی ارائه شده است.تحقیق حاضر در پیشناخت میزان اثربخشی این برنامه و روشن کردن ضعفها یو قوتهای آن است.روش بررسی از نوع توصیفی-پیمایشی است.برای جمعآوری اطلاعات،دو نوع پرسشنامه برمبنای مقیاس لیکرت(پنج گزینهای)تنظیم شد.پایایی و روایی این پرسشنامهها به ترتیب با روش آزموش آلفای کرونباخ(ضریب 78/0)و نظرخواهی از افراد متخصص و مربیان با سابقهء ورزش و سفارشدهندهء طرح(وزارت آموزش و پرورش)مورد تایید قرار گرفت.
برای نمونهگیری از سرشماری استفاده شد و 102 معلم و 59 مدیر مدارس ابتدایی به پرسشنامهها پاسخ دادند.با استفاده از آمار توصیفی(درصدها)مشخص شد که کیفیت ارائهء درس تربیتبدنی پایههای اول دو دوم ابتدایی در استان خراسان جنوبی از دیدگاه معلمان تربیتبدنی پایههای اول و دوم ابتدایی در استان خراسان جنوبی از دیدگاه معلمان تربیتبدنی(بیش از 57 درصد پاسخدهندگان)و مدیران(بیش از 54 درصد پاسخدهندگان)مطلوب است و رسانههای آموزشی(وسایلی که برای انتقال دانش و آگاهی به دانشآموزان مورد استفاده قرار میگیرند،مانند کتاب و سیدی)از کارایی خوب(در حدود 45 درصد پاسخدهندگان)یا متوسطی(بیش از 20 درصد پاسخدهندگان)برخوردارند،اما توزیع رسانههای آموزشی ازنظر حدود 40 درصد پاسخدهندگان مطلوب نبوده و دسترسی به آن برای همهء معلمان مقدور نیست.بیشتر مدیران(در حدود 60 درصد)و متوسط معلمان(در حدود 40 درصد)افزایش ساعات درس تربیتبدنی را ضروری دانستهاند.از مشکلات اساسی موجود،نبود تجهیزات و فضای ورزشی کافی،عدم پیگیری و نظارت قوی مسئولان تربیتبدنی و انجمن اولیا و مربیان در پیشبرد اهداف درس و عدم پیگیری لازم از طرف آنهاست.در کل،براساس درصد پاسخ مدیران و معلمان مدارس ابتدایی به سؤالهای پرسشنامهها،چنین استنباط میشود که برنامهء ارائهشده برای پایههای اول و دوم ابتدایی،مطلوب به نظر می رسد،اما بازدهی بیشتر آن به تخصیص بودجهء کافی،گسترش امکانات و پیگیری اولیا و مربیان بستگی دارد.
ملخص الجهاز:
"با وجود واقعیتهای یادشده،باید بپذیریم که گسترش برنامههای تربیتبدنی در مدارس کشور به امکانات مالی و انسانی مطلوب و برنامهریزی دقیق و اصولی نیاز دارد،اما شواهد موجود نشان از عدم برنامهریزی مطلوب در زمینهء اصول و اهداف کلی تربیتبدنی در آموزش و پرورش(7)،کمبود معلم ورزش به ویژه در مدارس ابتدایی،محدود بودن ساعت درس ورزش(13)،کمبود کتابهای علمی و دشواری دسترسی به آنها(6،7،8،11،13)،دم تخصص کافی و کمبود دانش و آگاهی معلمان در زمینهء تربیتبدنی(2،7،10،17)،کمبود تجهیزات،وسایل و مکانهای ورزشی کافی و استاندارد (2،5،6،8،9،10،11،13،17)و ضعف مدیریت یا عدم همکاری مدیران(17،18)طی سالهای گذشته است.
بنابراین تحقیق حاضر،به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که کیفیت آموزش،کیفیت رسانههای آموزشی،نحوهء توزیع و قابلیت دسترسی به رسانهها،تواناییهای جسمانی و علمی معلمان تربیتبدنی،حد شناخت و همکاری مدیران و تواناییهای مدیریتی آنان،وسعت فضا و مکانهای ورزشی مدارس ابتدایی،ضرورت افزایش ساعت درس تربیتبدنی،توجه انجمن اولیا و مربیان و مسئولان به تامین تجهیزات و وسایل ورزشی و اجرای درس تربیتبدنی در پایههای اول و دوم مدارس ابتدایی خراسان جنوبی چگونه است و مهمترین موانع و عوامل اثرگذار بر اجرای مطلوب درس تربیتبدنی پایههای اول و دوم ابتدایی کداماند؟ روششناسی پژوهش حاضر از نوع پژوهشهای توصیفی-پیمایشی است که به شکل میدانی انجام گرفته است.
در همین راستا،اولیای مدارس ابتدایی در حد متوسطی بر اجرای درس تربیتبدنی پایههای اول و دوم نظارت داشتهاند،ولی توجه و نظارت مسئولان تربیت بدنی ادارات آموزش و پرورش بر این موضوع از دیدگاه مدیران در حد متوسط و ازنظر معلمان، ضعیف ارزشیابی شده است(جدول 4)."