خلاصة:
خانواده از مهمترین نهادهای اجتماعی مؤثر در شکل دادن الگوی غذایی،به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی محسوب میشود.هدف مطالعهء حاضر ارزیابی دریافت میوه و سبزی در بین نوجوانان دختر دبیرستانی،در سه منطقه اقتصادی-اجتماعی شهر تهران و تعیین ارتباط آن با متغیرهای جمعیتی،دسترسی به میوه و سبزی در خانه،تأثیر خانواده،الگوبرداری و خودبسندگی برگرفته از نظریهء شناختی-اجتماعی است.مطالعه به صورت چند مرحلهای از 503 دختر دانشآموز(14 تا 18 ساله)17 دبیرستان دولتی در سه منطقه و با استفاده از یک پرسشنامه خود اجرا،شامل سه بخش:1)بسامد خوراک 78 قلمی،2)ارزیابی عوامل خانوادگی و 3)ارزیابی ویژگیهای جمعیتی نوجوانان انجام شد.براساس یافتهها،در بین نمونهها 72% کمتر از 5 واحد سبزی و میوه توصیه شده را مصرف میکردند.دریافت میوهها با ساختار خانواده،دسترسی به این مواد در خانه و تشویق والدین و مصرف سبزی با الگوبرداری در خانوار،تشویق والدین و دسترسی در خانه ارتباط معنیدار داشت.
ملخص الجهاز:
"در ایران نیز در پسران و دختران 14 تا 19 ساله شهر تهران،میزان دریافت میوه و سبزی کمتر از میزان توصیه شده3برآورد شده است،به طوری که بیشتر از یکپنجم افراد این گروه میوه و سبزی را به طور روزانه حتی مصرف نمیکنند(امیدوار4 و همکاران 2003).
تأثیر خانواده به عنوان یک عامل مؤثر در دریافت میوه و سبزی نوجوانان بهخصوص دختران(زابینسکی و همکاران 2006)تا جایی است که حتی بر میزان خودبسندگی2(اعتماد فرد در مورد تواناییش برای انجام یک رفتار مشخص و در اینجا مصرف میوه و سبزی)تأثیر میگذارد.
اعتبار این پرسشنامه در یک مطالعه بر روی مصرف میوه و سبزی افراد بزرگسال شهر اصفهان قبلا گزارش شده است(محمدیفرد 1385) که در آن میزان دریافت میوه و سبزی نمونهها طی یک ماه پیش از بررسی مورد ارزیابی قرار گرفته بود.
ارتباط عوامل اقتصادی-اجتماعی با مصرف ناکافی میوه و سبزی بین نوجوانان دختر دبیرستانی در تهران،سال 1386 (به تصویر صفحه مراجعه شود) (*)گروههای مرجع:6-19 سال،منطقه 16،سایر قومیتها،بعد خانوار 6-12 نفر،زندگی با پدر یا مادر در ساختار خانواده، تحصیلات بالای دیپلم والدین،سطح شغل بالای پدر و شاغل بودن مادر (1)- OR:Odds Ratio (2)- CI:Confidence interval 95% (3)- P value less than 0.
تعدیل ارتباط عوامل روانی-خانوادگی با مصرف ناکافی میوه و سبزی بین نوجوانان دختر دبیرستانی در تهران،سال 1386 (به تصویر صفحه مراجعه شود) (*)گروه مرجع (1)- OR -نسبت شانس یا Odds Ratio (2)- CI -فاصله اطمینان برای OR 95% (3)-آزمون رگرسیون لجستیک کم والدین در مورد مصرف میوه و سبزی و مصرف ناکافی سبزی با الگوی غذایی والدین و در واقع،میزان مصرف این مواد در برنامهء غذایی خانواده و دسترسی به میوه و سبزی در خانه رابطهء معنیدار داشت."