ملخص الجهاز:
"در این میان برخی از روشنکران،غرب را به مانند مدینه فاصلهای دانسته و تقلید صرف از غرب را به هممیهنان خود توصیه کردند اما برخی که تعدادشان هم چندان چشمگیر نبود راه اعتدال در پیش گرفته و در کنار توجه به جنبههای مثبت تمدن بورژوازی غرب،خطرات و مضرات آن را نیز خاطرنشان ساختند.
6اما وی زبان فارسی را یگانه وسیلهی تسخیر تمدن فرنگ دانسته و معتقد بود که از طریق زبان فارسی است که میتوان به این دستگاه عظیم(مدنیت غرب)که خلاصه و ثمرهی چندین هزار سال فکر و کار بشری است پی برد.
11 شادمان بهعنوان یک متفکر خردگرا،روسیه و ژاپن را از زمره کشورهایی میدانست که به میل و رضا و با رعایت شرایط عقل و احتیاط توانستند تمدن غربی را از آن خود سازند و در این کار به موافقیتهای بزرگی دست یافتند،حال آنکه کشورهایی چون الجزایر که فریب ظواهر غرب را خوردند،تمدن غربی آنها را تسخیر کرد و در نتیجه به ذلت و سیهروزی افتادند.
(24)-بروجردی،مهرزاد،پیشین،صص 100 و 101 (25)-بروجردی،پیشین،صص 103 و 104 از نظر دکتر داریوش رحمانیان استاد و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران منادی غربزدگی در ایران برخلاف نظر مهرزاد بروجردی، سید فخر الدین شادمان نبود بلکه احمد کسروی بود که چندسال قبل از او در کتاب خود تحت عنوان(آئین)به صراحت از وجوه فساد و زوال در مدنیت غرب انتقاد کرده بود برای اطلاع بیشتر بنگرید به مقالهای از دکتر داریوش رحمانیان تحت عنوان نقدی بر کتاب روشنفکران ایران و غرب،کتاب ماه،تارخی و جغرافیا،شماره 27."