خلاصة:
در پیشینهء تاریخی اندیشهء انسانی،موضوعات و مسائل بسیاری میان اندیشهوران مطرح شده که برخی از آنها در رفع مشکلات فکری و یا اجتماعی و در تعیین خط سیر زندگی بشر نقش بنیادین داشته و دارند و برخی نیز صرفا انتزاعی بوده و ارتباطی وثیق با زندگی انسان نداشتهاند.اصالت ماهیت و وجود و تشکیک وجود از جمله مباحثی است که در فلسفهء اسلامی مورد توجه فیلسوفان و اندیشهوران اسلامی بوده و با آنکه در فلسفهء مشاء به صراحت عنوان نشده،در حکمت اشراق و حکمت متعالیه بسیار مورد توجه بوده است.بر اساس ذهنیت حاکم بر این مسئله،این پرسش مطرح میشود که چه اثر معرفتی بر اصالت وجود مترتب است؟نگارندهء مقاله با به کارگیری روش تحقیق کتابخانهای کوشیده است تا برخی از آثار و نتایج فلسفی و کلامی این مسئله را بیان نماید.تبیین صحیح توحید اعماز ذاتی،صفاتی و افعالی؛تبیین علیت خداوند و حفظ مسانخت و تناسب میان علت و معلول؛ تبیین تشخص؛توجیه وجود رابط؛چگونگی حصول شناخت؛ربط عالم طبیعت با عالم عقول(صدور کثرات)و تبیین حمل در قضایا را میتوان از جمله آثار مترتب بر مسئلهء اصالت و تشکیک وجود دانست.
ملخص الجهاز:
"فصلنامهء فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت دانشگاه شهید بهشتی،بهار 1386 Research Journal of Islamic Philosophy and Theology of Shahid Beheshti University آثار فلسفی و کلامی اصالت وجود دکتر حسن سعیدی* چکیده در پیشینهء تاریخی اندیشهء انسانی،موضوعات و مسائل بسیاری میان اندیشهوران مطرح شده که برخی از آنها در رفع مشکلات فکری و یا اجتماعی و در تعیین خط سیر زندگی بشر نقش بنیادین داشته و دارند و برخی نیز صرفا انتزاعی بوده و ارتباطی وثیق با زندگی انسان نداشتهاند.
این اشکال به شدت متوجه اصالت ماهویان است،زیرا اگر ماهیت اصیل و وجود اعتباری باشد،باتوجه به اینکه ماهیتها ویژگی تغایر و«این نه آنی»دارند،میتوان دو ماهیت واجب فرض کرد که با یکدیگر هیچ ارتباطی نداشته باشند و صرفا یک امر اعتباری به نام وجود بر آن دو حمل شود و اشتراک آن دو فقط در این امر انتزاعی باشد،ولی بنابر نظریهء اصالت وجود که معتقد به واجب الوجود و صرف الوجود است،اگر از«صرف»تصوری صحیح داشته باشیم،بهطور منطقی«دوم»در برابر آن معنا ندارد.
گرچه ممکن است تصور شود که در مورد ماهیت نیز تفاوت یاد شده را باید پذیرفت، بنابراین پذیرش اصالت ماهیت نیز مشکلی نخواهد داشت،اما باید به این نکته توجه داشت که ماهیت از نوع مفهوم است و به تعبیری قالب کلی ذهنی و بازتاب عقلی از شیء خارجی است و در مفهوم،تفاوت رتبه بهمعنای شدت و ضعف و چاق و لاغری راه ندارد."