خلاصة:
سیاست خارجی ایران در مقابل آمریکا،از جمله موضوعات مهمی است که در تکمیل سؤال از سیاست خارجی آمریکا در مقابل ایران،باید به آن پرداخته شود.این درحالی است که در جامعهء علمی ما بنا به ضرورتهای کاربردی،معمولا سؤال دوم مدنظر بوده است.به منظور رفع این اشکال و با توجه به نقش محوری نظریهء جیمز روزنا طی سالهای اخیر جهت تحلیل و فهم سیاستهای خارجی،در این مقاله سیاست خارجی ایران در قبال ایالات متحد آمریکا از منظر نظریهء پیوستگی جیمز روزنا در طی سالهای 1357-1332 ش1979/-1953 م.بررسی شده است.سیاست خارجی ایران به دو دورهء 1332-1342 و 1342-1358 تقسیم میشود و در هر کدام از این دورهها،گفتمان حاکم بر سیاست خارجی ایران بحث میگردد.سپس،عوامل تأثیرگذار بر سیاست خارجی ایران مشخص میشود که مهمترین عوامل تأثیرگذار بر سیاست خارجی ایران،پادشاه و ساختار نظام بینالملل بوده است.اهمیت این تحلیل از آنجا ناشی میشود که ما را در درک ریشههای وابستگی سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی و مؤلفههای خارجی مؤثر بر آن آگاه میسازد.موضوعی که در مدیریت سیاست خارجی مستقل فعلی باید پیوسته نسبت به آن حساس و از بازتولید آن جلوگیری کرد.
ملخص الجهاز:
"اما تحولات بعدی در سیاست خارجی ایران حاکی از آن است که سیاست ناسیونالیسم مثبت بیشتر در جهت ائتلاف و اتحاد با ایالات متحد آمریکا طرح شده بود (Sakai,1991,p.
برهمیناساس،به نظر میرسد چندین عامل در جهتگیری سیاست خارجی ایران در اتحاد با ایالات متحد آمریکا مؤثر بوده است که میتوان به شخصیت فردی محمد رضا شاه،برداشتها و دیدگاههای وی راجع به وضعیت سیاسی داخل کشور و نقش و جایگاه وی در نظام سیاسی ایران و اهدافی که راجع به نظام سیاسی ایران در داخل از کشور دنبال میکرد و نظام بین الملل و ساختار قدرت و رقابت دو قطبی موجود در آن بهعنوان مهمترین عوامل اشاره کرد که در مبحث زیر به ترتیب اولویت به آنها اشاره میگردد: 3-1.
بنابراین،برای تبیین علل و عوامل تأثیرگذار در سمتگیری سیاست خارجی ایران در ائتلاف و اتحاد با ایالات متحد آمریکا در دورهء مورد مطالعه،باید در گام اول به شخصیت فردی محمد رضا شاه و دیدگاهها و برداشتهای او رجوع کرد.
بدین منظور در ابتدا،سیاست خارجی ایران به دو دوره تقسیم شد: دورهء 2331-2431 که گفتمان حاکم بر سیاست خارجی ایران ناسیونالیسم مثبت بود و دولت ایران تلاش میکرد تا اهمیت و جایگاه ایران را در نزد مقامات ایالات متحد آمریکا افزایش دهد و میزان مناسبات دو کشور را بهویژه در بعد نظامی گسترش دهد.
منتهی در گفتمان جدید تحت تأثیر عوامل مختلفی ازجمله بهبود اوضاع اقتصادی ایران و درنتیجه،افزایش قیمت نفت،اعمال کنترل و اقتدار مطلق شاه در عرصهء سیاسی داخلی،اوضاع سیاسی بین المللی و غیر آن، سبب شد تا شاه در عرصهء سیاست خارجی باتجربهتر شود و امکان تحرک بیشتری در قبال ایالات متحد آمریکا پیدا کند."