خلاصة:
چکیده:جابر بن یزید جعفی از اصحاب نامدار و مورد وثوق امام باقر و امام صادق علیهما السلام و از دانشمندان بزرگ شیعه امامیه در نیمه دوم قرن اول و نیمه اول قرن دوم هجری است. او از برخی مشایخ نامدار سنی روایت میکرد و شاگردان قابل توجهی از اهل تسنن داشت. از این رو جابر جعفی همواره مورد توجه اهل تسنن بوده اما از دیرباز تا کنون رجالشناسان سنی غالبا او را جرح کرده و روایاتش را بیاعتبار دانستهاند. اعتقاد به رجعت، غلو در تشیع، بیان مطالب عجیب و غریب، دیوانگی و فساد عقل، کذب و تدلیس و امامت فرقه مغیریه مهمترین علل جرح جابر نزد اهل تسنن است.
ملخص الجهاز:
"ک: جعفر بن محمد حضرمی، اصل در: الاصول ستة عشر، ص ۶۰ ـ ۶۵؛ المحاسن، ج ۱، ص ۱۶۸، ۱۷۱؛ بصائر الدرجات، ص ۶۹، ۹۵، ۱۱۰؛ مناقب الامام امیر المؤمنین علیه السلام، ج ۲، ص ۱۰۷، ۲۸۷؛ صفات الشیعة، ص ۱۳، ۱۴، علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۳۶ ـ ۱۳۷؛ امالی المفید، ص ۷۴، ۲۱۷؛ تاریخ مدینة دمشق، ج ۱۴، ص ۱۷۰، ج۴۲ ، ص۲۴۲؛ عامه و خاصه روایاتی از او درباب وجوب صلوات بر پیامبر و خاندانش در هر نماز واجب نقل کردهاند (شعار اصحاب الحدیث، ص ۱۰۸؛ التمهید، ج ۱۶، ص ۱۹۵؛ الخلاف، ج۱، ص ۳۷۳) او از راویان حدیثی است که اعتقاد به ولایت امام علی علیه السلام را شرط قبولی اعمال میداند (الطرائف، ص ۱۵۶،۱۵۷).
المجروحین، ج ۱، ص ۲۰۹؛ الکامل فی ضعفاء الرجال، ج ۲، ص ۱۱۳؛ مناقب آل ابی طالب، ج ۳، ص ۳۱۵؛ میزان الاعتدال، ج ۱، ص۳۸۰؛ سید علی شهرستانی، انتساب این قول به ابوحنیفه را رد کرده است؛ اما به نظر می رسد دلایل وی برای رد این انتساب کافی نیست و همان طور که بیان کردهایم، بیشتر محتمل است که نظر ابو حنیفه در مورد جابر، تغییر کرده باشد.
بر همین اساس، سفیان بن عیینه از جابر نقل کرده که علم رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم، به علی علیه السلام منتقل شده و از وی به حسن علیه السلام و از او به حسین علیه السلام و از امامی به امام دیگر تا این که به جعفر بن محمد علیه السلام رسیده است ۷ .
ـ تاریخ الاسلام، شمس الدین ابو عبد الله محمد بن احمد ذهبی، به کوشش: عمر عبد السلام تدمری، بیروت: دار الکتاب العربی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق."