ملخص الجهاز:
"پاسخ به شبهات «قصاص» هر چند بیان فوق در باب قصاص، اکثر شبهات و اشکالات را مرتفع میسازد ولی برای توضیح بیشتر تفضیلا به پاسخ برخی از شبهات پیرامون قصاص میپردازیم: 1ـ برخی، قصاص را از سنخ احکام «منصوصالعلة» دانسته و میگویند اگر روش دیگری تامینکننده حیات جامعه باشد آن روش، ترجیح دارد و باید به آن عمل شود: «نکته بسیار مهم در آیه شریفه در تجویز قصاص به معنای عام این است که حکم قصاص را میتوان از احکام «منصوصالعلة» شمرد، گرچه ملفوظا در این قبیل احکام از «لام تعلیل» استفاده میشود اما مفهوما نیز میتوان تعلیل را به دست آورد.
پاسخ : این که آیه مغز انسانها و صاحبان اندیشه را مورد خطاب قرار داده نه احساس و عواطف آنها را به این معنی است که مبادا تحت تأثیر احساس و عواطف از اجرای حکم قصاص دست بردارید و احساسات موجب شود که از مجازات جنایتکاران دست بکشید، پس بیندیشید که قصاص هر چند در ظاهر، کشتن و حذف یک فرد از جامعه است ولی در واقع به جامعه، حیات میبخشد و از قتلهای زنجیرهای و پیدرپی جلوگیری میکند.
و اگر مقصود، این است که ولی مقتول به خاطر حس انتقامجویی، تقاضای قصاص مینماید اولا در همه موارد، صحیح نیست زیرا عفو و بخشش در مواردی، صحیح است که موجب جرأت و جسارت جنایتکار نگردد و ثانیا به فرض که ناشی از حس انتقام باشد نمیتوان او را مجبور کرد که از حق خود صرفنظر کند بلکه تنها میتوان او را تشویق به گذشت نمود و اسلام نیز همین کار را کرده است علاوه بر اینکه مجبور کردن ولی مقتول به «گذشت»، از نظر روحی، عواقب سوئی را دربردارد."