ملخص الجهاز:
"این قرآنهای مترجم و تفسیر شده که در کتابخانههای داخل و خارج ایران محفوظ مانده و شمارهاش نه اندک است از نظرهای گوناگون میتواند مورد تحقیق و تأمل قرار گیرد،که قرآن بحری است گرانبار از لئالی رخشان معنویت،هر قدر در ژرفنای آن فرورویم راه باز است و به قدر توان و آمادگی فکری میتوانیم از آن معرفتاندوزی و حقیقتیابی کنیم، اما آنچه من بنده بر سر آنم و دربارهاش به بسط سخن خواهم پرداخت اهمیت و فوایدی است که از جنبهء ادبی و لغتآموزی دارد و به شرح ذیل است: 1-معانی دقیق و صریح لغات:مترجمان قرآنهای دیرینه سال افرادی با ایمان و عقیدهمند بودند،این اعتقاد سبب میشد که در برگرداندن سخن -------------- (1)-پیدایش معانی مجازی و استعاری و اصطلاحی لغات معمولا از همینجا ناشی میشود.
نوبت سوم از ویژگیهای کمنظیر این کتاب است که در آن بعضی از آیات که قبلا ترجمه و تفسیر شده مجددا از دیدگاه عرفانی مورد بحث و توجیه قرار میگیرد و نکتههای لطیف و اشارات پرمعنی آنها بیان میشود و با نقل اشعار نغز و سخنان موزون خواجه عبد الله سخن رنگآمیزی و آرایش مییابد6.
*4-هرچند نوادر لغاتی که در ده مجلد کشف الأسرار آمده و قابل ذکر میباشد بسیار است اما در این نوشته که غرض ارائهء نمونهای چند میباشد از آنهمه لغات ذیل را نقل مینماییم: بایندانی ضمانت،کفالت41،ابوالدحداح(با رسول)گفت:من خدای (21)-جذبه عبارت از تقرب بنده است به مقتضای عنای خداوند که در طی منازل به سوی حق بدون رنج و سعی خودش همه چیز از طرف خداوند برای او تهیه شده است(فرهنگ مصطلاحات عرفا)."