ملخص الجهاز:
"org پیشینه حضور اطلاعاتی شوروی در ایران از همان نخستین سالهای پیروزی انقلاب کمونیستی در روسیه شوروی و استقرار نظام سیاسی نوین در آن کشور،که تقریبا مقارن با پایان تدریجی کار سلسله قاجار و صعود رضا خان به سریر قدرت و سپس سلطنت بود،دستگاه اطلاعاتی و امنیتی آن کشور(روسیه)تحرکات جاسوسی و اطلاعاتی خود را در قلمروهای شمالی ایران آغاز کرد و در سراسر دوران سلطنت رضا شاه دستگاه اطلاعاتی و امنیتی شوروی ضرورت نفوذ و حضور در بخشهای مختلف ایران را مورد توجه جدی قرار داد در نمایندگیهای سیاسی،اقتصادی و سفارت آن کشور در تهران مأمورانی از دستگاه اطلاعاتی و امنیتی در پوششهای مختلف به کار گمارده شدند و شماری قابل توجه از مأموران آن سازمان در هیئتهای مختلف اقتصادی،تجاری،صنعتی و غیره راهی ایران شدند.
پس از حمله متفقین به ایران و سقوط رضا شاه و سپس ورود و حضور طولانی مدت ارتش متفقین،و به ویژه ارتش شوروی،در بخشهای وسیعی از مناطق شمالی و مرکزی ایران فعالیت و حضور مأموران اطلاعاتی و امنیتی شوروی در ایران افزایش کمی و کیفی سراسر گسترش یابندهای پیدا کرد و با تأسیس و فعالیت احزاب و گروههای چپ(به ویژه حزب توده)در بخشهای زیادی از کشور که حمایت پیدا و پنهان قابل توجهی از اهداف شوروی در ایران داشته و در بسیاری از موارد دنبالهرو و مجری سیاستهای دیکتهشده از سوی شوروی و دستگاههای اطلاعاتی،امنیتی و نظامی آن کشور بودند،سپر امنیتی آهنینی برای حیطه و ماهیت فعالیت دستگاه اطلاعاتی و جاسوسی شوروی در ایران ایجاد شد و این روند تقریبا در تمام سالهای دهه 1320 و حوادثی که منجر به کودتای 28 مرداد 1332 شد،با نوساناتی نه چندان تعیینکننده، کماکان تداوم یافت؛زیرا به رغم وجود رقابتهای گسترده میان کشورهای مداخلهجوی خارجی در امور ایران(شوروی،آمریکا،انگلیس)اوضاع اجتماعی و سیاسی ایران هنوز دوران گذار را سپری میکرد و برای یکهتازی غرب و آمریکا در عرصه ایران چند سالی زمان لازم بود."