خلاصة:
این مقاله بر آن است تا به بررسی مساله سبب مجمل و ناشناس در حقوق مسئولیت مدنی بپردازد.قانونگذار،قضات و حقوقدانان،هگی تلاش کردهاند راهی برای آشتی دادن رابطه سببیت با ضرورت حمایت از زیاندیده بیاند.تحولات اجتماعی-اقتصادی دهههای اخیر به ویژه تشکیل جامعهء اصطلاحا مصرفی،سبب دشه است که این مقوله اهمیتی دوچندان پیدا کند. بررسی اجمالی نظریههاهی مطرح شده در برخی کشورها بیانگر این موضوع است که اکثر قریب به اتفاق آنها،خواه با تشبث به نظریه تقصیر،خواه با استناد به نظریه خطر یا تضمین حق،سعی کردهاند تا هرچه بیشتر امکان جبران خسارت را برای زیان دیدهء سبب مجمل و ناشناس فراهم آوردند.البته،موانع متعدد بر سر راه آنها وجود دار که در یک تقسیمبندی ساده میتوان آنها را زیر عنوان موانع درون حقوقی ارائه کرد.
ملخص الجهاز:
"وانگهی دادگاه حکم کرد که خواهان میتواند سببیت را در قضیهء سرطان ناشی از پنبهء نسوز با نشان دادن اینکه او در معرض کالای حاوی پنبهء نسوزخوانده قرار گرفته است ثابت کند به نحوی که احتمالات معقول پزشکی عامل اساسی برای مشارکت دوز افزودهء پنبهء نسوز بوده است و خواهان یا متوفی آن را استنشاق کرده یا خورده است و در نتیجه باتوجه به خطر توسعه سرطان ناشی از پنبهء نسوز، نیازی به اثبات اینکه فیبرها ناشی از کالای خواندهای خاص یا از میان خواندگانی خاص بوده که عملا موجب رشد بدخیمی شده است.
ر. ک:بند 3 پاراگراف 334 ب اصول حقوقی دوم دربارهء مسئولیت مدنی تدوین سال 5691 تاثیر نهاد:«هنگامی که خواهان تمام دو یا چند خواندهای را که عمل زیانبار آنها خواهان را در معرض خطر قرارداده طرف دعوا قرارداده است و اثبات کرده که عمل زیانبار یک یا چند خوانده منجر به زیان خواهان شده است ولی نتوانسته به نحو متعارف ثابت کند که کدام خوانده عامل زیان بوده است،بار اثبات که شامل فراهم آوردن دلیل و متقاعد کردن است،نسبت به سببیت عملی برعهدهء خواندگان است»(.
ازاینرو،یکی از دادگاههای این کشور به مادهء 99:6 قانون مدنی استناد کرد که میگوید:«هنگامی که زیان میتواند از دو یا چند واقعه ایجاد شده باشد که برای هریک شخص متفاوت مسئول است و هنگامی که مشخص شده است که این خسارت حداقل ناشی از یکی از این عوامل بوده است،جبران خسارت برعهدهء هریک از این اشخاص قرار میگیرد مگر اینکه او اثبات نماید که این خسارت ناشی از واقعهای نیست که او مسئول آن میباشد»."