ملخص الجهاز:
"خلیفه دوم گرچه به حکام خود در برابر انحراف از شیوه سادۀ پیامبر(ص)سخت میگرفت و گاهی حتی اموال آنها را مصادره میکرد،ولی در مقابل ایجاد خدموحشم معاویه در بازدید از شام با استدلال به همسایگی روم و لزوم چنین شوکتی،بهرحال سکوت اختیار (3)-ابن واضح«یعقوبی»احمد بن ابی یعقوب:تاریخ یعقوبی جلد 1 ترجمه محمد ابراهیم آیتی،چاپ سوم،تهران 1362 ص 446.
حاکمیت و خلافت یزید و اعمال او در طول سه سال دوران خلافت، توجه و نفرت این گروه از مورخان را نسبت به وی جلب نموده و اعمال او را در این دوران کوتاه بشدت نفی میکنند بطوریکه نظریات مورخانی چون طبری(متوفی-310)8،یعقوبی(متوفی-282)،مسعودی(متوفی- 345)و دینوری(متوفی-227)به یکدیگر بسیار نزدیک میشود،گرچه برخی از آنان گناه فاجعه کربلا را بیشتر به گردن حاکم او عبید اله بن زیاد میاندازند،ولی واقعه حره در سال دوم حکومت یزید،و قتل و کشتار و نهب و غارت مردم مدینه-شهر پیامبر-که وسیله سردارش مسلم بن (7)-مسعودی.
درمورد معاویه و دیگر خلفای بنی امیه چنین مینویسد: «پسازآنکه حسن بن علی با معاویه صلح کرد،همهجای کشور اسلام بدست معاویه افتاد،و خود را امیر المؤمنین نامیده لیکن روش کسانی را که به عنوان امیر المؤمنین شناختهایم در پیش نگرفت،و خلافت را بصورت پادشاهی درآورد و پس از خود به فرزندش میراث داد،و چیزهایی را که خدا در قرآن حرام کرده است حلال کرد.
اینان مدعی هستند که مورخان اولیه اسلامی که آثارشان در قرن سوم و چهارم هجری انتشار یافته است،تحت حاکمیت و قدرت عباسیان به نوشتن پرداخته و دارای گرایشات عباسی بودهاند بنظر ایشان مورخان بعدی مسلمان قضاوتهای خود را برپایه همان روایات تاریخی مورخان نخستین بنا نهادهاند و چنین قضاوتی بوده که سیمای تاریخ بنی- امیه را بگونهای نادرست و تحریفشده ترسیم نموده است."