خلاصة:
این مقاله درصدد تبیین پایههای ایدئولوژیک سیاستهای فرهنگی رژیم پهلوی است. مولف ابتدا به معرفی چهرههای برجسته تجددطلبی در ایران و نوع تفکر آنان پرداخته و سپس ضمن بیان مبانی ایدئولوژیک رژیم پهلوی، تاثیر آن را بر سیاستهای فرهنگی تشریح کرده است. در ادامه با تبیین سیاستهای فرهنگی رژیم پهلوی، خواستگاه فکری آن را در اندیشهها و آرمانهای منورالفکران دوره مشروطه میجوید و به دنبال بیان این مساله است که چون برداشتهای اولیه فکری از دنیای مدرن، سطحی بود باعث شد که سطحیترین و نازلترین بخش از فرهنگ و تمدن غربی در جامعه ایران مورد تقلید قرار گیرد.
This article discuses the ideological basis on which the Pahlavi Regime established its Cultural Policies. The author firstly introduced some of significant modernist figures in Iran and their attitudes. Explaining idealogical basis of Pahlavi regim, the article elaborates their influence on cultural policies. Clarifying cultural policies of Pahlavi regim, the article tries to find their origins in intellectuals thoughts and aspirations of constitutionalism era and seeks to express that since their early understanding of modern world was superficial it made the Iranian society emulate the most superficial aspects of western culture and civilization.
ملخص الجهاز:
در ادامه با تبیین سیاستهای فرهنگی رژیم پهلوی، خواستگاه فکری آن را در اندیشهها و آرمانهای منورالفکران دوره مشروطه میجوید و به دنبال بیان این مسأله است که چون برداشتهای اولیه فکری از دنیای مدرن، سطحی بود باعث شد که سطحیترین و نازلترین بخش از فرهنگ و تمدن غربی در جامعه ایران مورد تقلید قرار گیرد.
(نصری، همان: 225) رژیم پهلوی با اعمال این سیاستها به استکبار کمک میکرد تا از راه فرهنگ، ضمن استحاله ساختار فکری ملت ایران، استقلال فرهنگی آن را از بین برده و فرهنگ وابستگی را در جامعه اسلامی ایران نهادینه کند تا بتواند بدون هیچ مقاومتی و حتی با افتخار و عرض ارادت از سوی مهرههای وابستهاش ذخایر غنی آن را به غارت برد.
(امیراحمدی، راهبران فکر مشروطه: 117) رژیم پهلوی با به میراثبردن پشتوانه فکری روشنفکران دوران مشروطه، آمال و آرزوهای خود و آنان را در جامعه اسلامی ایران جامه عمل میپوشاند که در این حوزه به برخی از آن سیاستهای فرهنگی که در راستای عملیاتی کردن این ایده بود اشاره میشود.
(نصری، همان: 223) منورالفکران برای جبران کاستیها و عقبافتادگی دنیوی جامعه ایران، آن را الگوی راه خویش قرار داده و با ترویج ارزشهای غربی به دنبال کمرنگ کردن ارزشهای دینی جامعه ایران بودند که به صورتهای مختلف، خود را در قوانین و مقررات فرهنگی از جمله کشف حجاب، ترویج بیبند و باری در بین جوانان و اغفال آنان از فرهنگ بومی به وسیله رسانهها و مطبوعات و ترجمه کتابهای بیمحتوای غربی و پیوند دادن این امور به پیشرفتهای فنی و تکنولوژیک دنیای غرب نشان می دادند.