ملخص الجهاز:
"به هر تقدیر تعادل بیمثال-میان مادۀ مکانیکی و بیجان که منفعلانه در برابر فشارمقاوت میکند و معنویت آگاه که فرا میرود-زمانی درهم میشکند که ساختمانی فرو ریزد،زیرا که معنایش چیزی نیست مگر آغاز سروری نیروهای صرفا طبیعی بر کار آدمی:تعادل میان طبیعت و روح که ساختمان مبین آن بود به نفع طبیعت تغییر میکند.
اما معنایی جدید این حادثه را تسخیر میکند و آن و شکل معنویآن را در وحدتی گرد میآورد که دیگر بنیادش در اراده و قصد آدمی نیست بلکه در ژرفاییاست که ریشۀ مشترک ارادۀ آدمی و عمل نیروهای طبیعت ناآگاه در آن نهفته است.
اما ویرانه در همین سطح جذابیت دیگرینیز دارد:تخریب شکل معنوی بر اثر نیروهای طبیعی یعنی باژگونی نظم معمول،همچون باز-گشتی به آغوش«مادر خوب»احساس میشود،واژگانی که گوته برای توصیف طبیعت بهکار برد.
اما برعکس صلح و سکون عمیقی که همچون هالۀ وجیه مقدسی ویرانۀ را احاطهکرده است حسی از آن منظومه را القا میکند،حسی از آن خصومت مبهمی که شکل تمامیهستی را معین میکند،زمانی در نیروهای محض طبیعی عمل میکند،زمانی فقط درون زندگیروانی وقوع مییابد و زمانی همچون مورد حاضر میان طبیعت و ماده حادث میشود.
ارزشزیباشناسی ویرانه،عدم هماهنگی و صیرورت جاودانۀ روح را که به ضد خود میجنگد با خرسندیاز شکل و محدودیت استوار اثر هنری پیوند میزند،به همین دلیل جذبۀ ما بعد الطبیعی-زیباشناسی ویرانه زمانی ناپدپد میشود که آنقدر از آن باقی نمانده باشد که به ما رخصت دهد تاگرایش به فرارفتن را احساس کنیم."