خلاصة:
جنگ از نخستین تجربههای اجتماعی بشر و جنگهای سیستمی به دلیل آثار مخرب وسیع از جمله
موضوعات مهم بینالمللی محسوب می شوند. روابط و مناسبات قدرتهای بزرگ به عنوان یکی از
مهمترین سرفصلهای جنگ های سیستمی قلمداد می شوند. دراین راستا رفتار چین و چگونگی تعامل
این کشور با قدرتهای بزرگ از موضوعات اساسی است که مورد توجه پژوهشگران سیاست بین
الملل قرار گرفته است. نگاهی گذرا به چهارچوب های تحلیلی رفتار سیاست خارجی چین و
چگونگی تعامل این کشور با قدرت های بزرگ نشان می دهد که علیرغم کوشش های فراوان هنوز
دیسیپلین سیاست بین الملل در جستجوی یک قالب فکری مناسب برای این موضوع است. برای نیل به
این مهم لازم است تا تلاشی جدی برای فهم کوشش های موجود انجام پذیرد. این پژوهش به منظور
تمهید این مهم به معرفی مباحث نظری مربوطه پرداخته است. در این مقاله مباحث نظری گوناگون در
این حوزه، از جمله نظریات مبتنی بر تحولات سیاست داخلی و تاثیر آنان بر جهت گیری سیاست
خارجی و همچنین نظریات کلان سیستمی و نحوه توضیح این نظریات در خصوص رفتار سیاست
خارجی چین، مورد اشاره قرار میگیرد. در نهایت نوشتار به طرح دیدگاه منتخب خواهد پرداخت.
ملخص الجهاز:
"به همین لحاظ برای اولین بار در{o(1)- stsilupoP o} تاریخ چین،از 1949 تاکنون،رهبر آیندۀ این کشور کاملا مشخص نیست و انتخاب او به نتیجهرقابت دو جناح حزب در پنج سال آینده بستگی دارد )8002,relliM( به این ترتیب میتوان گفت پویش جدید حزب کمونیست چین از چهار ویژگیبرخوردار است: 1-دو ائتلاف دو نگاه سیاسی،اجتماعی و جغرافیایی را نمایندگی میکنند.
در صورت وقوع چنین وضعیتی که البته برای چین ناشناخته نیست-چین از 1912 تا 1949دورانی طولانی از هرج و مرج و جنگ داخلی را تجربه کرده است-تجزیهطلبی و گرایشهای گریز از مرکز در مناطق حاشیهای همچون تایوان،تبت و سین کیانگ اوج خواهد گرفتدر نهایت این کشور بار دیگر به مرد بیمار آسیا تبدیل خواهد شد و زمینه برای مداخلاتقدرتهای بزرگ و رقابت آنان در صحنۀ سیاسی آن همچون گذشته فراهم خواهد گشت.
در وضعیت فعلی چین بازیگری است که گرچه با برخی از جنبههای نظم موجود بینالمللی دچار تعارض است،اما این نظم را واجد فرصتهای گستردهای میبیند و خواهان ایفای نقش قدرت مسئول{o1o}در آن است )6002,regnitteuS( از آنجاکه حداقل تا دو دهه آینده،پیشبرد توسعۀ اقتصادی همچنان انتخاب استراتژیک حزبکمونیست باقی خواهد ماند-امری که اسناد ملی این کشور آن را نشان میدهد )5002,licnuoC etatS( ،بنابراین رفتار استراتژیک این کشور چندان تغییر نخواهد کرد.
در صورت تحقق اینسناریو پیداست که چین همکاریهای روزافزونی را با ارکان نظم موجود بینالمللی و قدرتهای حافظ آن صورت خواهد داد و خیزش این کشور نه تنها چالشی برای سیاست بینالملل{o(1)- aciremihc o} {o(2)- 2G o} ایجاد نخواهد کرد،بلکه وضعیت موجود را از ثبات و استحکام بیشتری برخوردار خواهدساخت."