خلاصة:
رشد تکنولوژی و توسعه فناوری های نوین صرف نظر از دستاوردهای مهمی که در جهت ارتقاء سطح زندگی بشر داشته، ابزارهای نوین تعرض به حقوق دیگران را نیز در اختیار افراد گذاشته است به طوری که در عصر حاضر شاهد ارتکاب اشکال جدید و پیچیده ای از جرایم در محیط های رایانه ای های هستیم که با نوع سنتی خود انطباق چندانی ندارند. با اینکه در حقوق ایران تا قبل از تصویب قانون جزای عرفی (پنجم جمادی الاول 1335) کلاهبرداری در معنای سنتی وجود خارجی نداشت امروزه جرم کلاهبرداری رایانه ای یکی از شایع ترین جرایم مالی رایانه ای محسوب می شود هر چند ارتکاب جرم کلاهبرداری رایانه ای در محیط سیستم های رایانه ای و به طور کلی در فضای سایبر ممکن است با نوع سنتی خود شباهت های زیادی داشته باشد اما ارتکاب این جرم در فضا و بستری متفاوت از فضایی صورت می گیرد که کلاهبرداری سنتی در آن واقع می شود. هدف از این نوشتار مطالعه تطبیقی جرم کلاهبرداری سنتی و کلاهبرداری رایانه ای با توجه به قوانین موجود در نظام حقوقی ایران است
ملخص الجهاز:
"«هرکس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکتهای یا تجارتخانهها یا کارخانهها یا مؤسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیشآمدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصاحساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و علاوه بررد اصل مال به صاحبش،به حبس از یک تا 7 سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم میشود.
ت. ا:«هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی با سوء استفاده و یا استفاده غیر مجاز از«دادهپیام»ها،برنامهها و سیستمهای رایانهای و وسایل ارتباط از راه دور و ارتکاب افعالی نظیر ورود،محو،توقف«دادهپیام»،مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانهای و غیره دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستمهای پردازش خودکار و نظایر آن شود و از این طریق برای خود یا دیگری وجوه،اموال،یا امتیازات مالی تحصیل کند و اموال دیگران را ببرد مجرم محسوب و علاوه بررد مال به صاحبان اموال به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال مأخوذه محکوم میشود.
مانورهای متقلبانه که در کلاهبرداری سنتی به صورت انجام افعال،طرح اقوال و اتخاذ سمت و عنوان مجعول به منظور بردن مال غیر متجلی میگردد آنگاه که در بستر فناوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات محقق میشود،اشکال دیگری به خود میگیرد که در قالب سوء استفاده یا استفاده غیر مجاز از دادهپیام،برنامهها و سیستم های رایانه ای و وسایل ارتباط از راه دور قابل بررسی هستند اگرچه ذکر این مصادیق جنبه تمثیلی دارد(قناد،فاطمه،شماره 17،ص 134)."