خلاصة:
مادها و پارسها دو گروه از مهاجران آریایی بسیار نزدیک به هم بودند که احتمالا در نیمه دوم هزارهی دوم پیش از میلاد وارد فلات ایران شدند و در شرق کوههای زاگرس مستقر شدند. حضور اقوام مختلف در منطقه در این زمان و سپس یورشهای مکرر آشوریان علیه این اقوام و گروهها، از جمله مادها و پارسها سبب گردید که آنان برای مقابله با این تهاجمات مکرر گرد هم آیند و بنا براین اولین اتحادیه مادی تحت رهبری دیااکو و شاید همزمان اتحادیهای از پارسها تحت رهبری هخامنش در ایران شکل گرفت. بررسی چگونگی رابطه مادها با پارسها پس از این حادثه و پیش از تشکیل امپراتوری هخامنشیان، موضوع کنکاش این مقاله است. هرچند بسیاری از اندیشمندان با استناد به گزارش هرودت ازسلطه مادها بر پارسها در طول حکومت مادها پس از فرمانروایی فرورتیش سخن می گویند، اما در این مقاله تلاش شده است براساس گزارش مورخان یونانی و مقایسه آن با اسناد میان رودان، بویژه منابع آشوری و بابلی و دادههای باستانشناسی و با استفاده از شیوه تحقیقات تاریخی نشان داده شود که برخلاف ادعاهای مطرح شده توسط اندیشمندان تاریخ کهن ایران، رابطه مادها و پارسها در این دوره و پیش از تلاش آستیاگ برای تصرف سرزمین پارس در زمان کورش دوم (کورش بزرگ) که منجر به جنگ بین این دو و در نهایت سلطه پارسها بر مادها در این زمان شد، بیشتر دوستانه بود و به نظر میرسد تا پیش از فرمانروایی آستیاگ که برای اولین بار در صدد تصرف سرزمین پارس بر آمد، برخورد عمده ای بین این دو گروه ازآریاهای خویشاوند انجام نشده باشد.باخرز در گذشته از جمله مناطق آباد و پر رونق خراسان (رضوی) بود که در مسیر هرات قرار داشت و خاستگاه نامآورانی چون سیفالدین باخرزی، تاجالدین باخرزی، ابوالمفاخر باخرزی، علیبنالحسن باخرزی، ابوالحسن باخرزی و خواجه علاءالدین علی صانعی باخرزی از صاحب منصبان دستگاه حکومتی سلطان حسین میرزا بایقرا بود.یکی از روستاهای تابعه باخرز در گذشته، رزه بود که اکنون نام آن به مشهد ریزه تغییر یافته است و از توابع شهرستان تایباد به حساب میآید. این روستا زادگاه و مدفن علی صانعی باخرزی است که به استناد منابع تاریخی و نیز سنگ قبر او که توسط نگارنده در این روستا شناسایی شد، اصل و نسبش را به آلبرمک میرسانید و اختلاف او با امیر علیشیر نوایی موجبات حبس و سرانجام به دار آویختن او در روز عاشورای سال 891 هـ ق گردید. در این نوشتار بر پایه پژوهشی میدانی، با شناسایی و خواندن کتیبههای سنگ قبر او، تلاش شده است تا برای اولین بار مدفن وی شناسایی و معرفی شود.
The Medes and Persians were two close ethnic Immigrant Aryan ethic groups who immigrated to Iranian plateau probably in the second half of the second millennium BC and settled in the East of Zagrous mountain range. The presence of various ethnic groups in this region and the Assyrians in specific frequently campaigned against the new comers. The Medes and Persians had to unite with some of these groups; so the Medes joined the Diaku and the Persians، the Achaemenes. Objective of this article is the examining the correlation between the Medes and Persians before the Achaemenid Empire was established. Although many of scholars of ancient history، based on Herodotus reports indicate that Medes ruled over the Persians after Phraortes، in this article it is tried to demonstrate the opposite. Based on the Greek Historians reports and Mesopotamia documents، in particular Assyrian، Babylonian and Archaeological data، and applying historical methodology these two Aryan groups lived peacefully before Astyages who for the first time took campaign against Cyrus the Great in 559 BC. In other words، it was Astyages، who for the first time tried to overcome Persia where Arian ethic groups lived in peace with mutual respect towards one another.
ملخص الجهاز:
زمان دقیق ورود این گروه از آریاییها، مادها وپارسها به درستی مشخص نیست، اما شواهد باستان شناسی نشان میدهدکه آن ها سال هاپیش از ظهور نامشان در گزارشهای شاهان آشوری از جمله شالمانسر سوم در سده نهم پیش از میلاد در پشت کوههای زاگرس، در محدوده وسیعی که از یک سو به انشان در جنوب و دریای خزر و آذربایجان در شمال محدود می شد، ساکن شده بودند (Sumner, 1994:105; Imanpour, 1998:107- 124) به نظر میرسد شرایط جغرافیایی و سیاسی زاگرس و حضور اقوام مختلف در این منطقه، خصوصا حضور قدرتمند آشوریان در غرب و عیلامیها در جنوب غربی رشته کوه زاگرس، به آنان اجازه پیشروی بیشتری نمیداد و آنها مجبور شدند در پشت کوههای زاگرس مستقر شوند(Imanpour, 1998: 129; Young, 1967: 19; Kuhrt, 1995: 653).
هرودت گزارش میدهد که فرورتیش (Phraortes) پادشاه ماد موفق شد که در دوران زمامداری خود بر پارسها مسلط شود و آنان را خراجگذار خود کند(کتاب اول، بند102)؛ در حالی که شواهد دیگر تاریخی نشان از همزیستی مسالمت آمیز این دو قوم پیش از نبرد معروف پاسارگاد در سال 559 پ.