خلاصة:
تأثیر سطح عمومی قیمتها و تغییرات آن بر متغیرهای مختلف اقتصادی از دیرباز مورد
توجه صاحبنظران اقتصادی بوده است.افزایش سطح عمومی قیمتها علاوه بر آنکه باعث
بیثباتی و عدم تعادل در بازارهای مختلف میگردند، با تغییر رفتار در عوامل اقتصادی
بیثباتی را نیز دامن میزند.این تغییر رفتار، ناشی از اثراتی است که تغییر سطح
عمومی قیمتها بر متغیرهای اقتصادی چون توزیع درآمد، انحراف منابع تولیدی و... خواهد
داشت.تأثیرپذیری و تأثیرگذاری تغییر سطح عمومی قیمتها بر عوامل اقتصادی زمینه مطالعات
گوناگونی را برای بررسی علل بیثباتی پول و ارزش آن از یک طرف و سطح عمومی قیمتها
از طرف دیگر فراهم نموده است.این مطالعات، طیف وسیعی از نظریات را بسته به عوامل
مؤثر بر افزایش سطح عمومی قیمتها و تأثیرات مختلف تورم بر سایر متغیرها در بر
میگیرد.یکی از این نظریهها نظریه جدید مقداری پول با توجه به نظریه انتظارات عقلایی
میباشد که توسط فریدمن ارایه و سپس توسط دیگران تعمیم داده شد.این نظریه مدعی
تأثیرگذاری خاص مقدار پول بر تغییرات سطح عمومی قیمتها و انتظارات مردم در بلندمدت
است.هدف این مقاله، آزمون این نظریه برای ایران و برآورد تأثیر تغییرات
بلندمدت حجم پول و نقدینگی بر سطح عمومی قیمتها از سال 1315 تا 1372
میباشد.جهت دستیابی به این منظور، در بخش اول، اطلاعات و آمار مربوط به دوره زمانی
1372-1315 مورد مطالعه قرار گرفته است و در بخش دوم، مدلی که بتواند هدف فوق را
برآورده سازد معرفی نموده و در بخش سوم، نتایج تجربی و در بخش پایانی نتایج و
پیشنهادات ارایه خواهد شد.
ملخص الجهاز:
"هدف این مقاله، آزمون این نظریه برای ایران و برآورد تأثیر تغییرات (*)عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان بلندمدت حجم پول و نقدینگی بر سطح عمومی قیمتها از سال 1315 تا 1372 میباشد.
1. جمعآوری دادهها و اطلاعات با توجه به بلندمدت بودن دوره مورد بررسی جهت آزمون نظریه مقداری پول، آمار و اطلاعات بیش از نیم قرن اخیر حجم پول و نقدینگی و سطح عمومی قیمتهای عمدهفروشی و خردهفروشی و سایر اطلاعات لازم در ایران(از سال 1315 که آغاز اولین سال پایه محاسبه شاخصها توسط بانک ملی ایران میباشد تا سال 1372)با استفاده از مجلات و ترازنامههای بانک ملی و مرکزی ایران جمعآوری گردیده که در پایان مقاله آورده شده است.
بررسی تاریخی رشد حجم پول و سطح عمومی قیمتها در بررسی دادهها و اطلاعات مربوط به اقتصاد ایران از سال 1315 تا 1372، حجم پول، نقدینگی و سطح عمومی قیمتها، با توجه به تغییرات شدید متغیرها، دورههای زمانی مشخصی در نظر گرفته شد.
برآورد و نتایج تجربی از آنجا که هدف مقاله، آزمون بلندمدت تأثیر مقدار پول بر سطح عمومی قیمتها میباشد، اطلاعات و دادههای آماری مربوط به متغیرهای رابطه(7)در پایان بخش آورده شده است.
ب. حجم نقدینگی بخش خصوصی طی دورههای مختلف با شاخص قیمتهای عمدهفروشی رابطه دارد و از آنجا که عوامل سازنده شاخص عمدهفروشی(شاخص قیمت کالاهای صادراتی و قیمت تمام شده کالاها)، بیشتر تحت تحت تأثیر عوامل غیرپولی(سیاست اقتصادی)قرار دارد، ضرایب متغیرهای مجازی مربوط به دورههای(29-1320)و(49-1339)و(57-1350)به دلیل تأثیرگذاری شدید جنگ جهانی دوم، سیاست تثبیت اقتصادی سال 1339 و تغییرات قیمت نفت به طور قابل توجهی معنیدار شدهاند، ولی ضرایب دورههای(38-1330)و(73-1357)که نشان دهنده اثرات ملی شدن صنعت نفت و انقلاب هستند، به طور محسوسی معنیدار نبودهاند."