خلاصة:
محدوده مورد بررسی مقاله حاضر، کشورهای حوزه دریای خزر میباشند که عبارتاند از
جمهوری آذربایجان، جمهوری قزاقستان و جمهوری ترکمنستان که به دریاهای آزاد راه
ندارند و هم مرز دریای خزر میباشند.جمهوری روسیه و جمهوری اسلامی ایران به دلیل
داشتن مرز دریایی آزاد و مسیر صادرات نفت در این بررسی درنظر گرفته نشدهاند، اما
ازبکستان به رغم آن که هم مرز دریای خزر نیست جزو این حوزه درنظر گرفته شده است
زیرا از طرف دیگر، مسیر پیشنهادی صادرات نفت آن با سایر کشورهای حوزه خزر مشترک
است.این مقاله در پی ارزیابی امکانات صدور نفت از کشورهای نامبرده به دریاهای آزاد
است لذا کلیه مسیرها تا رسیدن به آبهای آزاد مورد بررسی قرار میگیرند.در این رابطه، فرضیاتی درنظر گرفته شده است که عبارتند از:هزینه جاری استخراج در
تمام پروژهها یکسان میباشد لذا صرفنظر کردن از آن در کل تجزیه و تحلیل تأثیری
نخواهد داشت.2.کلیه ذخایر نفت قابل استخراج میباشند و در پایان عمر منبع، هیچ نفتی
در آن باقی نخواهد ماند.3.مصارف داخلی از ذخایری به جز ذخایر مورد بررسی تأمین
میگردد.4.با توجه به تجربیات جهانی در زمینه لولههای نفت و گاز، عمر مفید آنها 25
سال فرض شده است.برای تجزیه و تحلیل و بررسی مسیرهای متفاوت نفت، چهار شاخص اقتصادی، عبارت از
نسبت سرمایه به مسافت، نسبت سرمایه به ظرفیت، نسبت ظرفیت به
مسافت و نسبت ظرفیت طرح طی 25 سال به ذخایر مسلم برای کلیه پروژهها
محاسبه میگردد.سپس، با وارد کردن عوامل غیراقتصادی(عوامل سیاسی، جغرافیایی و محیط
زیست)دو شاخص نسبت ارزش فعلی منبع براساس ذخایر مسلم به هزینه کل و نسبت ارزش فعلی
منبع براساس کل ذخایر به هزینه کل برای پروژهها محاسبه میشود و با شاخصهای
اقتصادی رتبهبندی میگردد و براساس این رتبهها، بهترین پروژه انتخاب میشود.
ملخص الجهاز:
"مسیر لوله اصلی صادرات کنسرسیوم نفتی آذربایجان COIA این پروژه 3/3 میلیار دلاری که در سال 1992 توسط ترکیه پیشنهاد شد، برای انتقال نفت خام آذربایجان و سایر کشورهای حوزه دریای خزر به بازارهای جهانی طراحی شده است.
PO,ynapmoC ecnaniF muelorteP ehT دولت روسیه که تمام تلاش خود را برای در کنترل داشتن جریان نفت آذربایجان بکار میبرد، در صورت اجرای این طرح عملا در این راه موفق بوده و نه فقط جریان نفت بلکه جریان تحولات اقتصادی و توسعه آذربایجان را نیز کنترل خود خواهد داشت، اما از سوی دیگر ظرفیت نهایی نفت آذربایجان که حدود 700 هزار بشکه خواهد بود عملا از ظرفیت خط لوله موجود روسیه بیشتر است.
8 سرمایه مورد نیاز این پروژه 4/2 میلیارد دلار میباشد که مسیری به طول 1397 کیلومتر را طی میکند و در طول مسیر از منطقه کوهستانی چچن عبور میکند، در بندر نوروسیسک به دلیل سرمای شدید و یخبندان، سه ماه از سال انتقال نفت متوقف میباشد، به علاوه این مسیر هم مانند مسیر غربی نفت زودرس باید نفت منتقل شده به دریای سیاه از طریق تنگه بسفر وارد دریای مدیترانه نماید.
با توجه به میزان تولید منطقه دریای خزر که به 3 تا 4 میلیون بشکه 2010 خواهد رسید 18 و با توجه به ظرفیت پروژههای بررسی شده به این نتیجه خواهیم رسید که در سالهای آینده نیاز به چند مسیر جهت خروج نفت منطقه میباشد که این مسیرها باید قادر باشند تا تقاضای اروپا و آسیاس جنوبشرقی را تأمین نمایند."