خلاصة:
یکی از روش های تهیه ی رسترهای ارتفاعی، استفاده از نقشه های توپوگرافی کاغذی است. در ایران بسیاری از کاربران GIS با رقومی کردن نقشه های توپوگرافی 1:50000 سراسری به تهیهی مدل های رقومی ارتفاع می پردازند، اما کمتر بهمیزان دقت و همچنین درجه اعتبار آنها در تحلیل های ناهمواری توجه می شود. در این مقاله دو هدف عمده دنبال شده است، نخست به ارزیابی میزان دقت این گونه رسترها با مقایسهی شبکه های زهکشی مستخرج از رستر مبتنی بر نقشهی توپوگرافی و شبکهی زهکشی حاصل از تصاویر ماهواره ای پرداخته شده است و دوم درجه اعتبار آن در مقایسه با رستر نوع ASTER بهعنوان یکی از پرطرفدارترین نوع داده های مورد استفاده در ژئومورفولوژی سنجیده شده است. در این راستا ابتدا نقشهی زهکشی منطقهی مورد مطالعه از تصاویر ماهواره ای IRSpan سال 1384 استخراج و بهدلیل نزدیکبودن به زمین واقعی، معیار این ارزیابی در نظر گرفته شده است. سپس منحنی های تراز 20 متری از نقشهی توپوگرافی1:50000 منطقهی رقومی و رستر ارتفاعی آن با اندازه های سلولی10 و 30 متر ساخته شد. بهکمک ابزار هیدرولوژی در نرم افزار ArcGIS، شبکه ی زهکشی رستری منطقه در دامنه های سلولی 25 تا 500 سلول برای کل حوضه ی آبریز و سپس واحدهای ژئومورفولوژی مختلف استخراج و خصوصیتهای مورفومتری منطقه بر مبنای نقشه های بهدستآمده مقایسه شدند. در آخرین مرحلهی شبکهی زهکشی حاصل از DEM توپوگرافی با شبکهی متناظر آن از DEM نوع ASTER مقایسه شدند.نتایج نشان داد که DEM های حاصل از نقشه های توپوگرافی در مقایسه با زمین واقعی، از خطاهای چشمگیری برخوردارند، اما در مقایسه با DEMهای ماهواره ای درجه اعتبار مناسبی را ارائه میکنند.
ملخص الجهاز:
"ارزیابی دقت مدلهای رقومی ارتفاع )sMED( حاصل از نقشههای توپوگرافی و مقایسهی تطبیقی آن با MED های ماهوارهای (مطالعهی موردی: MED های توپوگرافی و RETSA منطقهی آبغه در خراسان رضوی) سید رضا حسین زاده*-دانشیار گروه جغرافیا،دانشگاه فردسی مشهد مهوش نداف سنگانی-کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی،دانشگاه فردوسی مشهد پذیرش مقاله:1391/07/01 تأیید نهایی:1391/12/26 چکیده {IBیکی از روشهای تهیهی رسترهای ارتفاعی،استفاده از نقشههای توپوگرافی کاغذی است.
در این مقاله دو هدف عمده دنبال شده است،نخست به ارزیابی میزان دقت این گونه رسترها با مقایسهی شبکههای زهکشی مستخرج از رستر مبتنی بر نقشهی توپوگرافی و شبکهی زهکشی حاصل از تصاویر ماهوارهای پرداخته شده است و دوم درجه اعتبار آن در مقایسه با رستر نوع RETSA به عنوان یکی از پرطرفدارترین نوع دادههای مورد استفاده در ژئومورفولوژی سنجیده شده است.
در این مطالعه با توجه به قدرت تفکیک تصاویر ماهوارهای و همچنین ابعاد سلولی لایهی MED ،معیار 50 متر طول برای رودخانههای رتبه 1 در نظر گرفته شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) مقایسهی MED های نوع توپوگرافی و نوع RETSA شکل شمارهی 10 فراوانی سلولی آبراهههای مستخرج از MED مبتنی بر نقشهی توپوگرافی و MED نوع RETSA را برای کل حوضه و در آستانههای سلولی 25 تا 200 سلول ارائه میکند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 12 درصد اختلاف طول آبراهههای مستخرج از دو نوع MED برای کل حوضه در آستانههای سلولی 25 تا 200 سلول را نشان میدهد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شمارهی 13 تراکم زهکشی آبراهههای مستخرج از هر دو MED را برای کل حوضه در آستانههای سلولی 25 تا 200 سلول را ارائه میکند."