خلاصة:
هدف اصلی این مطالعه بررسی عوامل تعیین کننده ی شکاف فقر خانوارهای شهری و روستایی کشــور می باشد. در این راستا ابتدا خانوارهای فقیر شهری و روستایی بر اساس سیستم تقاضای مستقیم جمع پذیر ضمنی (AIDADS ) شناسایی شده و با استفاده از الگوی هکمن دومرحله ای عوامل تعیین کننده ی احتمال وقوع فقر و شکاف فقر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد سن، میزان سطح تحصیلات و فعالیت اصلی سرپرست خانوار به همراه نرخ باسوادی خانوار، بعد خانوار و دارا بودن رایانه و خط اینترنت از مهمترین عوامل موثر بر احتمال وقوع فقر می باشند. همچنین جنسیت و میزان سطح تحصیلات سرپرست خانوار به همراه نرخ باسوادی خانوار، نسبت تعداد افراد شاغل در خانوار و نوع منبع درآمدی خانوار، عوامل تعیین کننده ی شکاف فقر در بین خانوارهای شهری و روستایی کشور می-باشند.
The Poverty measurement and its determinants are most important factors in poverty alleviation programs. In this survey, we estimate poverty line by using An Implicitly Directly Additive Demand System. This study used household data from the Statistics Center of Iran during the period of 1998-2009. We examine the main determinants of poverty Gap and the chance of being poverty for urban and rural households by Hechman model estimation.The results of Probit model revealed that age, level of educational attainment and the main activity of the head of the household, literacy rate of the household, Household size and ICT indices are the main determinants of chance of being poor. Also the results of OLS model show that Literacy rate and ratio of employees of the household, gender and level of educational attainment of the head of the household and source of income of the household are the main determinants of poverty Gap.
ملخص الجهاز:
در این مطالعه پس از برآورد خط فقر درآمدی و زمانی ٢ نسبت به محاسبه شکاف فقر اقدام شده و در ادامه با استفاده از الگوی هکمن دو مرحله ای به بررسی عوامل تعیین کننده شکاف فقر پرداخته شده و تأثیر جنسیت ، سن ، تأهل ، سرمایه انسانی، تحصیلات ، شغل و نوع فعالیت سرپرست خانوار بر احتمال وقوع فقر و شکاف فقر مورد بررسی قرار گرفته است .
در مطالعه حاضر برای اولین بار برای تشخیص خانوارهای فقیر شهری و روستایی از برآورد سیستم تقاضای مستقیم جمع پذیر ضمنی استفاده شده و عوامل تعیین کننده ی احتمال وقوع فقر و شکاف فقر با استفاده از الگوی هکمن دومرحله ای به صورت همزمان و با بهره گیری از داده های خرد مورد بررسی قرار گرفته است .
جدول دو- نتایج برآورد مرحله اول مدل هکمن دو مرحله ای (مدل پروبیت ) خانوارهای شهری و روستایی کشور ردیف متغ ضریب βk یر شهری روستایی 1 ثابت (Cons-) 3/21* 3/07* 2 سن سرپرست خانوار -0/08* -0/07* 3 مجذور سن سرپرست خانوار 0/0007* 0/0006* 4 نرخ باسوادی خانوار -0/65* -0/85* 5 میزان سطح تحصیلات سرپرست خانوار -0/38* -0/25* 6 فعالیت اصلی سرپرست خانوار در بخش کشاورزی -0/15* -0/54* 7 فعالیت اصلی سرپرست خانوار در بخش صنعت -0/50* -0/85* 8 فعالیت اصلی سرپرست خانوار در بخش خدمات -0/18* -0/47* 9 بعد خانوار -0/15* -0/20* 10 دارا بودن رایانه -0/65* -0/88* 11 دارا بودن خط اینترنت -0/22* -0/67** 12 تعداد مشاهدات 18665 18203 13 لگاریتم احتمال ١ -7617 -7063 14 2Pseudo R2 0/232 0/242 15 LR chi2(9) 4595 4512 16 Prob > chi2 0/000 0/000 *(**) معنیدار در سطح کمتر از ٥% (١٠%) مأخذ:یافته های تحقیق بررسی نتایج اثرات نهایی در بین خانوارهای شهری نشان میدهد بیشترین کاهش احتمال فقر مربوط به شاخص های دارا بودن رایانه و نرخ باسوادی خانوار میباشد، بطوریکه با دارا بودن رایانه در خانوار و با افزایش جزئی در نرخ باسوادی خانوار احتمال وقوع فقر به ترتیب ٠/١٧ و ٠/١٥ درصد کاهش مییابد.