خلاصة:
در این مقاله، میزان دخالت بانک مرکزی در بازار ارز مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیردو عواملی که بر روی افزایش دخالت بانک مرکزی موثرند، بررسی می شوند. از آنجایی که نوع رژیم ارزی در هر کشوری، مدیریت پولی، بازرگانی، تراز پرداختها و بخش بانکی آن کشور را تحت تاثیر قرار می دهد، بررسی این موضوع یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین مباحث در حوزه اقتصاد کلان و اقتصاد بین الملل است. بدین منظور، پس از معرفی شاخص دخالت بانک مرکزی در بازار ارز با استفاده از داده های ماهانه نرخ ارز بازار آزاد و ذخایر بین المللی بانک مرکزی طی دوره ی 78-1387 شاخص دخالت بانک مرکزی محاسبه و با استفاده از الگوی چرخشی مارکف دوره هایی که احتمال افزایش دخالت بانک مرکزی وجود داشته شناسایی شده است. سپس، با استفاده از مدل های باینری، عوامل موثر بر افزایش دخالت مشخص شده است. نتایج نشان می دهند دخالت بانک مرکزی در دوره های 1380:08-1378:01، 1383:04-1382:01 و 1387:12-1386:01 افزایش یافته است. همچنین، طبق برآوردهای مدل پروبیت، متغیرهای تورم، نسبت اعتبارت اعطایی به تولید ناخالص داخلی و تغییرات نسبت بدهی های خارجی به دارایی های خارجی بانک مرکزی بر افزایش دخالت بانک مرکزی موثر است.
The literature on international economics and finance shows that the exchange rate regime is an important factor in macroeconomic performance through its effects on the balance of payments and inflation. In this paper, we analyze the exchange rate regime in Iran and estimate the degree of the central bank’s intervention in the exchange rate market. The paper follows three steps as follows: First, we calculate an index for the exchange rate intervention of the central bank. Second, we use the Markov Switching Model to identify the periods of interventions, and finally, we estimate the determinants of the interventions using a probit model. Our quarterly data covers the period 1378:01-1387:04 (1999-2008). The estimation results show that central bank intervention has increased in the periods 1378:01-1380:08, 1382:01-1383:04 and 1386:01-1387:12. Furthermore, the probit model estimation results indicate that inflation, domestic credit and the foreign exchange liabilities as a ratio of foreign exchange reserves are significant determinants of increasing intervention in the Iranian exchange rates market.
ملخص الجهاز:
در این مطالعه ، به منظور بررسی ویژگیهای نظام ارزی در ایران ، و این که نظام ارزی شناور مدیریت شده در کشور به کدام یک از رژیم های ارزی ثابت یا آزاد نزدیکتر است ، میزان دخالت بانک مرکزی در بازار ارز اندازه گیری میشود.
برای محاسبه شاخص دخالت بانک مرکزی در اقتصاد ایران ، از داده های داراییهای خارجی بانک مرکزی، پایه پولی و لگاریتم طبیعی نرخ ارز در بازار ارز آزاد استفاده شده است .
بنابراین برای بررسی اثر سیاست های انبساطی مالی دولت و درآمدهای نفتی بر دخالت بانک مرکزی، از متغیرهای تغییرات شاخص انضباط مالی (نسبت کسری (مازاد) بودجه دولت به تولید ناخالص داخلی)، تغییرات درآمدهای نفتی در دوره قبل و تغییرات نسبت بدهیهای خارجی به داراییهای خارجی بانک مرکزی استفاده شده است .
با توجه به ضریب مثبت این متغیرها در مدل ، میتوان نتیجه گرفت بانک مرکزی با افزایش دخالت خود در بازار اثر اعمال سیاست پولی انبساطی را خنثی کرده و نشان دهنده ی این است که شرایط ارزی در ایران به نظام ارز ثابت نزدیکتر است .
Norbert, Fiess & Rashmi, Shankar, 2009; "Determinants Of exchange rate regime switching", Journal of International Money and Finance, 28, 68-98.
Suk-Joong Kim & Jeffrey Sheen, 2002; "The Determinants of Foreign Exchange Intervention by Central Banks: Evidence from Australia", Working Papers 9919, University of Sydney, Department of Economics.
Markov switching models for exchange market pressure", Economics and Finance Working Paper Series, no 09-36.