خلاصة:
نوادر الحکمه، اثر محمد بن احمد بن یحیی اشعری یکی از مهمترین منابع اصیل روایی و از مآخذ کتابهای چهارگانه شیعه است. دانشمندان شیعه این کتاب را به نیکویی ستوده اند، جز آن که محمد بن حسن بن ولید، محدث نقاد قرن سوم، بر پاره ای از راویان آن خرده گرفته و روایات مولف نوادر الحکمه از این راویان را استثنا نموده و در خور روایت و نقل ندانسته است. نجاشی، سیاهه این راویان را در فهرست خود فراهم آورده است. حال، با توجه به این که نوادر الحکمه یکی از منابع کتاب الکافی بوده است. این نوشتار، روایات شیخ کلینی را از مستثنیات ابن ولید استخراج کرده و در پایان، تحلیلی آماری از آنها ارائه مینمایید.
ملخص الجهاز:
روایت شیخ کلینی از مستثنیات ابن ولید در نوادر الحکمه مهدی جلالی 1 علیه رضاداد* 2 چکیده نوادر الحکمه، اثر محمد بن احمد بن یحیی اشعری یکی از مهمترین منابع اصیل روایی و از مآخذ کتابهای چهارگانه شیعه است.
دانشمندان شیعه این کتاب را به نیکویی ستودهاند، جز آن که محمد بن حسن بن ولید، محدث نقاد قرن سوم، بر پارهای از راویان آن خرده گرفته و روایات مؤلف نوادر الحکمه از این راویان را استثنا نموده و در خور روایت و نقل ندانسته است.
منابع حدیثی، نوادر الحکمه، محمد بن احمد بن یحیی، ابن ولید، مستثنیات، روایت الکافی، کلینی درآمد این مقاله در جست و جوی روایات الکافی به نقل از رجالی است که محمد بن حسن بن ولید، نقاد برجسته قمیان در قرن سوم، روایت آنان را از روایات کتاب نوادر الحکمه، اثر احمد بن محمد بن یحیی اشعری استثنا کرده و غیرقابل قبول و نقل دانسته است.
شایان ذکر است سند روایاتی را که کلینی در الکافی به نقل از محمد بن احمد بن یحیی از مستثنیات (راویان استثنا شده در) نوادر الحکمه آورده است، به طور کامل نقل کردهایم.
مستثنیات ابن ولید در اسناد الکافی در این مجال، به ارزیابی رجال (راویانی) که ابن ولید از رجال راوی نوادر الحکمه استثنا نموده پرداخته و سپس به بررسی کمیت ورود این رجال (راوی) و تعداد و حجم روایات آنان در الکافی، به نقل از محمد بن احمد بن یحیی (مؤلف نوادر الحکمه) و دیگران میپردازیم.
3 چنان که ملاحظه میگردد، شیخ کلینی موردی از روایات سهل بن زیاد را از طریق محمد بن احمد بن یحیی اشعری نقل نکرده است.