Abstract:
جامعه شناسی اقتصادی از زمان پیدایش در اواخر دهه 1890 تا دوره معاصر تحولات چشمگیری داشته است. جامعه شناسان اقتصادی این تحولات را درقالب سه دوره زمانی دسته بندی کرده اند: 1890 تا اواخر 1920 یا دوره ظهور، 1930 تا 1960 یا دوره افول، و پس از دهه 1970 یا دوره نوزایش جامعه شناسی اقتصادی. درحالی که این دسته بندی در جامعه شناسی اقتصادی تاحدی مرسوم است، بحث درباره علل و عوامل افول و نوزایش یا وجوه تبیینی جامعه شناسی اقتصادی نامشخص و نیازمند بررسی دیده شده است. در این مقاله، با تمرکز بر همین نیاز، اولا علل افول و نوزایش جامعه شناسی اقتصادی بررسی و در این باره در حوزه های گوناگون بحث شده، ثانیا در فرایند این بررسی مشخص شده که افول و نوزایش جامعه شناسی اقتصادی اساسا برآیند یا نتیجه پررنگ و کم رنگ شدن مرزبندی های میان اقتصاد و جامعه شناسی بوده، ثالثا ازطریق همین موضوع بر این ایده کلیدی تاکید شده است که در جامعه شناسی اقتصادی مرزبندی های میان جامعه شناسی و اقتصاد را نباید ازپیش تعیین شده، ثابت و مشخص بلکه برعکس باید متغیر، انعطاف پذیر و تاریخ مند دانست.
Machine summary:
در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻛـﺰ ﺑـﺮ ﻫﻤـﻴﻦ ﻧﻴـﺎز، اوﻻ ﻋﻠـﻞ اﻓـﻮل و ﻧـﻮزاﻳﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺮرﺳﻲ و در اﻳﻦ ﺑﺎره در ﺣﻮزهﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺤﺚ ﺷـﺪه، ﺛﺎﻧﻴـﺎ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻛﻪ اﻓﻮل و ﻧﻮزاﻳﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺎﺳـﺎ ﺑﺮآﻳﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﭘﺮرﻧﮓ و ﻛﻢرﻧﮓﺷﺪن ﻣﺮزﺑﻨﺪیﻫﺎی ﻣﻴﺎن اﻗﺘﺼﺎد و ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻮده، ﺛﺎﻟﺜﺎ ازﻃﺮﻳﻖ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮ اﻳﻦ اﻳﺪة ﻛﻠﻴﺪی ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﺟﺎﻣﻌـﻪﺷﻨﺎﺳـﻲ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺮزﺑﻨﺪیﻫﺎی ﻣﻴﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ و اﻗﺘﺼﺎد را ﻧﺒﺎﻳﺪ ازﭘﻴﺶﺗﻌﻴﻴﻦﺷﺪه، ﺛﺎﺑـﺖ و ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮ، اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ و ﺗﺎرﻳﺦﻣﻨﺪ داﻧﺴﺖ.
در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻛـﺰ ﺑـﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺿﻌﻒ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﻼش ﻣﻲﺷﻮد در ﻣﺮﺣﻠﺔ اول ﻋﻠﻞ و ﻋﻮاﻣﻞ اﻓﻮل و ﻧﻮزاﻳﺶ دوﺑﺎرة ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ اﻗﺘﺼﺎدی را ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﺑﮕـﺬارد؛ در ﻣﺮﺣﻠـﺔ ﺑﻌـﺪ، از آﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ ﺟﺎﻣﻌـﻪﺷﻨﺎﺳـﻲ اﻗﺘﺼﺎدی در راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺔ ﭘﺪﻳـﺪهﻫـﺎی اﻗﺘﺼـﺎدی از ﻣﻨﻈـﺮ و رﻫﻴﺎﻓـﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ )995 :9991 , (Zafirovskiو ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻌﻨﺎی ﺧﺎص ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺪلﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی در ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ )2991 , ،(Becker, 1957 & Colemanﺑـﺎﻟﻄﺒﻊ ﺑﺤﺚ از راﺑﻄﺔ اﻗﺘﺼﺎد و ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ در ﻛﺎﻧﻮن آن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.
دورة دوم: اﻓﻮل ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ اﻗﺘﺼﺎدی ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺪ، از اواﺧﺮ دﻫﺔ 0981 ﺗﺎ دﻫﺔ 0291، ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت وﺑﺮ، دروﻛﻴﻢ و زﻳﻤﻞ، ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ اﻗﺘﺼـﺎدی ـــ ﻛـﻪ ﻋﻤﻮﻣـﺎ از آن ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﺟﺎﻣﻌـﻪﺷﻨﺎﺳـﻲ اﻗﺘﺼﺎدی ﻛﻼﺳﻴﻚ ﻧﺎم ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد ــ ﺑﻨﻴﺎن ﻧﻬﺎده ﺷﺪ؛ اﻣﺎ ﻋﻠﻲرﻏـﻢ ﺗـﻼشﻫـﺎی زﻳﻤـﻞ، دورﻛﻴﻢ و ﺑﻪﻃﻮر ﺧﺎص وﺑﺮ ﺑﺮای اﻳﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﻣﻴـﺎن ﺟﺎﻣﻌـﻪﺷﻨﺎﺳـﻲ و اﻗﺘﺼـﺎد، از دﻫـﺔ 0391 دو رﺷﺘﺔ اﻗﺘﺼﺎد و ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﻲﺷـﺪﻧﺪ.