Abstract:
استخراج دیدگاه اسلامی در مورد تفاوت های جنسیتی یا برابری جنسیتی، استنباط مولفه های اصلی و متمایز دیدگاه اسلامی درباره جنسیت و استخراج دلالت های آن برای برنامه ریزی آموزشی از اهداف پژوهش حاضر هستند. در این پژوهش برای استنباط دیدگاه قرآن درباره تفاوت های جنسیتی و ملاحظه های آن در تعلیم و تربیت، از روش تحلیلی- توصیفی محتوای متن استفاده شده است و سپس یافته های تحقیق توسط صاحب نظران به کمک اجرای پرسشنامه اعتباریابی شده است. مولفه های استخراج شده از دیدگاه علامه طباطبایی (ره) پیرامون جنسیت حاکی از آن هستند که دیدگاه قرآنی تفاوت جنسیتی یا تساوی جنسیتی را به طور مطلق برنمی تابد. زن و مرد از دیدگاه قرآنی دو صنف از نوعی واحد هستند و از این رو، علاوه بر اشتراک در بسیاری از ویژگی های جسمی، روحی، حقوق و تکالیف دارای تفاوت هایی نیز در این موارد هستند. خداوند متعال هدف خود از تفاوت جنسیتی را شناختن یکدیگر و - نه ستم و فخرفروشی- می داند؛ هیچ جنسیتی بر جنس دیگر برتری ندارد مگر آنکه با تقواتر باشد. این بدان معناست که نگاه توحیدی به مرد و زن باید مورد توجه برنامه ریزان آموزشی قرار گیرد.
Machine summary:
به اعتقاد آنان، تأکید بر موقعیت متمایز دختران در قالب تقدیس نقش مادری و همسری و توجه به خانواده و ترغیب پسران به احراز موقعیتهای متفاوت به عنوان نانآور خانواده، نگرش ضد توسعه محسوب میشود (دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، 1387، 14)؛ از اين رو، در فرایند توسعه، نظریه برابری به عنوان «یکی کردن مفهوم توسعه و تساوی» شناخته شده و توجه اولیه آن معطوف به حذف نابرابریها موجود میان دو جنس در حیطه زندگی فردی، اجتماعی و بین گروههای اجتماعی و اقتصادی است.
عدهاي از جامعهشناسان در چارچوب نظريه کارکردگرايي معتقدند اگرچه میان زنان و مردان از نظر طبیعی و تکوینی تفاوتي نیست، امّا چون تقسیم جنسیتی برای جامعه، فرهنگ و تمدن مزایای بسیاری در بر دارد، آموزش دو جنس باید متفاوت باشد (دلفی، 1385، 162؛ گیدنز، 1386، 156).
به نظر این گروه جسم متفاوت دختران و پسران موجب دریافت رفتارهای متفاوت از اطرافیان، به ویژه والدین، و شکلگیری هویت جنسی آنها میشود و از اين رو، این آموزش اطرافیان است که موجب ایجاد تفاوتهای اساسی میان زنان و مردان میشود، نه طبیعت آنها (چودوروف، 1385، 90 ؛ گیدنز، 1386، 161).
دفتر مطالعات و تحقیقات زنان (1387) در طرح پژوهشی تحت عنوان «قرائت انتقادی نظام آموزشی با رویکرد جنسیتی» با اشاره به اینکه بحث از نظام آموزشی مبتنی بر جنسیت تا کنون مورد غفلت واقع شده است، با تحلیل نظرات مختلف به لزوم لحاظ کردن تفاوتهای جنسیتی در آموزش دختران و پسران تأکید کرده است.