Abstract:
از نگاه شیعه، گفتار، رفتار و تقریر پیامبر و ائمه (ع) حجت و برهان شرعی است؛ از این رو، سبک زندگی این بزرگواران برای شیعیان صبغه الهی دارد. شناخت سبک زندگی پیشوایان دین، نیازمند مطالعه دقیق و همه جانبه زندگی فردی، خانوادگی و روابط اجتماعی آنان است تا بتوان با تحلیل صحیح گفتار و رفتار معصومان(ع)، نقاط مبهم سبک زندگی را مشخص و شاخص های زندگی اسلامی را از آن استخراج کرد.
امام رضا(ع) در یکی از حساس ترین شرایط زمانی می زیستند و زندگی پرفراز و نشیبی داشتند که مهم ترین فراز آن، هجرت اجباری از مدینه به خراسان و موضوع ولایت عهدی بوده است. سلوک و رفتار آن حضرت در این سفر که با عبور از شهرها و دیدار با اقشار گوناگون مردم همراه بوده، تا زمان استقرار در خراسان و پذیرش ولایت عهدی، تجلی «سبک زندگی دینی» است.
این مقاله می کوشد با تامل در سلوک و رفتار حضرت رضا(ع) در این مقطع زمانی، که بیشتر آن را رجاء بن ابی ضحاک، ابوصلت هروی و ابراهیم بن عباس گزارش کرده اند، جلوه هایی از «سبک زندگی رضوی» را در دو ساحت «سبک زندگی معنوی یا ارتباط با خدا» و «سبک زندگی اجتماعی یا ارتباط با دیگران» ترسیم کند.
Machine summary:
وی در گزارش خود دربارۀ رفتار امام رضا(ع) میگوید: در هیچ شهری وارد نمیشد، مگر این که مردم از هر سوی روی آورده و مسائل دینی خود را از او میپرسیدند؛ به آنها پاسخ میگفت و احادیث بسیاری از پیامبر خدا و علیبنابیطالب بیان میفرمود.
شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا(ع) با اسناد خود از ابراهیمبنعباس نقل کرده است که میگفت: امام رضا(ع) بسیار کمخواب بود و بسیار بیداری میکشید و بیشتر شب را با بیداری به سر میبرد؛ از اول تا هنگام دمیدن صبح، و بسیار روزه میگرفت و سه روز روزۀ هر ماه از وی فوت نمیشد و میفرمود: این روزه مانند روزه گرفتن همۀ سال است؛ و بسیار پنهانی صدقه میداد و احسان میکرد و بیشتر این کار را در شبهای تاریک انجام میداد، و هر کس گمان میکند که در فضل مانند او را دیده است، از او باور نکن.
نقل شده که معروف مدتی به همین منوال زندگی کرد، سپس تمام وقت خود را به امام رضا(ع) اختصاص داد؛ از این رو، از موالیان و غلامان آن حضرت شمرده میشود.