Abstract:
موضوعات نگاری» در اهل سنت، متاثر از تاریخ جمع و تدوین حدیث در میان ایشان است. اتفاقات این مقطع تاریخی و اشکالات حدیث پژوهی آن در کتاب های «الموضوعات» قابل ردیابی است. تحلیل شکل گیری سبک موضوعات نگاری و مفاهیم التزامی آن، راهی در بررسی نگاه و رفتار محدثان اهل سنت درباره روایاتشان و زمینه ای برای نقد منصفانه روایات سنی است. ماموریت این پژوهش، ردیابی آثار جمع و تدوین حدیث اهل سنت، در کتاب های الموضوعات و هدف آن، ارائه تحلیلی تطبیقی بین این نگارش ها و اشکالات موجود در تاریخ حدیث پژوهی آنان است. این پژوهش توانسته با نگاهی تطبیقی به نگارش های الموضوعات و تاریخ حدیث اهل سنت، روش نقد روایات سنی را بر اساس دیدگاه ها و رفتار محدثان سنی مذهب، سامان بخشد و پس از بیان ویژگی های تاریخ تدوین حدیث در این گروه، رابطه نخستین نگارش های الموضوعات را با مدونات حدیثی آن ها تحلیل کند. این پژوهش نشان می دهد، وجود سبک موضوعات نگاری در اهل سنت، نوعی اعتراف ایشان به اشکالات زیاد احادیثشان بوده و قوتی برای آنان به شمار نمی آید.
Machine summary:
"/> دربارۀ اعتبار احادیث سنی بحثهایی کردهاند، اما هنوز تطبیق موضوعاتنگاری با تاریخ جمع و تدوین حدیث به عنوان یکی از راههای سنجش اعتبار حدیث اهلسنت مورد توجه قرار نگرفته؛ ابزاری که به واسطۀ آن، دیدگاه قدمای سنی دربارۀ مدونات حدیثی کشف میشود و این کشف لازمۀ نقد منصفانۀ روایات است.
"/> و فراموششدن برخی دیگر، عمربنعبدالعزیز دستور به جمعآوری چه چیزی داد؟ در آن دوران، تعداد اندکی از نسخهها و جزوههای حدیثی وجود داشت<FootNote No="195" Text=" آقای مهدویراد، 48 نفر از صحابه صاحب کتاب را معرفی کرده است که در میان آنها نام افرادی چون ابوبکر هم به چشم میخورد، اما با توجه به کتابسوزیهای دو خلیفۀ اول، بسیاری از این نوشتهها از بین رفت (تدوین الحدیث، ص71_99)؛ بنابراین، آنچه باقی مانده بود جز نوشتههایی اندک نبود.
در تحقیقات شخصی نگارنده، موارد بسیاری به دست آمد که در قرون گذشته، روایاتی در کتابهای اهلسنت مثل صحیح بخاری وجود داشته، اما در چاپهای کنونی موجود نیست!"/> اهلسنت، راهکار حدیثی و منصوص برای مقابله با آسیبها ندارند و مجبورند از راههای سلیقهای بهره گیرند؛ این دقیقا همان منشائی است که موجب ورود برخی از آسیبها به روایات شد.
پیشتر گفته شد که به علت نبود احادیث برای تعیین تکلیف مردم در بسیاری از موضوعات، عدهای به تکلیفسازی حدسی، استحسانی و قیاسی روی آوردند<FootNote No="215" Text=" بخش اول، قسمت هفتم (دستور به نگارش حدیث و رویدادهای پس از آن) و نیز ر.
_ صحیح مسلم (المسند الصحیح)، مسلمبنحجاج النیشابوری، تحقیق: محمد فواد عبدالباقی، بیروت: داراحیاء الکتب العربیة، الطبعة الاولی، بیتا.