Abstract:
مقاله حاضر میکوشد ضمن بررسی سبک نویسندگی جاحظ به عنوان اصول و مبانی نقد ادبی وی، دیدگاههای او را در نقد درونی و بیرونی متن و بدون در نظر گرفتن انتساب شاعر به دوره تاریخی خاصی تحلیل نموده و موضعگیری وی را در قبال مسأله قدیم و جدید در ادب عربی بیان کند؛ و در نهایت به این نتیجه میرسد که جاحظ در آثار خویش بر اساس همین دیدگاه در نقد و بررسی ادبیات و شعر، دست به گزینش و روایت شعر و نثر زده و بیشتر ناقدان بعد از وی نیز با نقل شواهد متعددی از آثار جاحظ از آراء انتقادی وی بهره بردهاند. او شواهدی را که نقل میکند با نقد درونی و بیرونی متن مورد بررسی و دقت نظر قرار میدهد و بیش از آن که زمانه شاعر را ملاک برتری شعر وی بداند؛ بر جنبههای هنری اثر تکیه میکند.
Machine summary:
"جاحظ و نقد ادبی دکتر علی طاهری 1 چکیده مقاله حاضر میکوشد ضمن بررسی سبک نویسندگی جاحظ به عنوان اصول و مبانی نقد ادبی وی، دیدگاههای او را در نقد درونی و بیرونی متن و بدون در نظر گرفتن انتساب شاعر به دوره تاریخی خاصی تحلیل نموده و موضعگیری وی را در قبال مسأله قدیم و جدید در ادب عربی بیان کند؛ و در نهایت به این نتیجه میرسد که جاحظ در آثار خویش بر اساس همین دیدگاه در نقد و بررسی ادبیات و شعر، دست به گزینش و روایت شعر و نثر زده و بیشتر ناقدان بعد از وی نیز با نقل شواهد متعددی از آثار جاحظ از آراء انتقادی وی بهره بردهاند.
این گروه شیوههایی در نگارش این زبان بهکار میبردند که بیسابقه بود، بنابراین لازم بود که اصول آن برای مبتدیان تعلیم داده شود و نکات مربوط به آن تدوین گردد که خود، زمینهای برای پیریزی اصول نقد ادبی بوده و جاحظ نیز در جلد اول "البیان و التبیین" این طبقه را ستوده است و میتوان به همه این موارد به عنوان انگیزههای پیشرفت و تطور نقد ادبی اشاره کرد؛ نقدی که بدون توجه به وضع اصول کلی نقد شعر یا نثر بیشتر جنبه فردی داشته و تا نیمه قرن سوم در مقایسه با نحو پیشرفت زیادی نکرده بود."