Abstract:
این نوشته در پی آن است که به آسیب شناسی قدرت سیاسی از منظر قرآن کریم بپردازد. دین در نگاهی واقعبینانه قدرت را یکی از نعمتهای الهی میداند، اما همانند دیگر نعمتها همواره در معرض آسیب قرار دارد. شناسایی آسیبها از منظر قرآن کریم در آینۀ رفتارها و گفتارهای قدرتمندان صالح و ناصالح میتواند برای همۀ آنان که دغدغۀ کاربری شایستۀ قدرت را دارند، مفید باشد؛ زیرا که این کتاب منبع بنیادین اندیشۀ سیاسی اسلام به شمار میرود. قدرت مطلوب برای آنکه نامطلوب نگردد، بهناچار باید به آسیبهای قدرت ناشایست توجه کند تا گرفتار آنها و انحراف از مسیر الهی نگردد. فرضیۀ نوشته آن است که از منظر قرآن کریم امکان دارد قدرت در عرصۀ نفسانی به آسیبهایی چون خودشیفتگی، نقدناپذیری و در عرصۀ عملی به آزار و شکنجه شهروندان، محدودسازی آزادی و نقض حقوق مخالفان و طغیان و سرکشی دچار گردد.این نوشته در پی آن است که به آسیب شناسی قدرت سیاسی از منظر قرآن کریم بپردازد. دین در نگاهی واقعبینانه قدرت را یکی از نعمتهای الهی میداند، اما همانند دیگر نعمتها همواره در معرض آسیب قرار دارد. شناسایی آسیبها از منظر قرآن کریم در آینۀ رفتارها و گفتارهای قدرتمندان صالح و ناصالح میتواند برای همۀ آنان که دغدغۀ کاربری شایستۀ قدرت را دارند، مفید باشد؛ زیرا که این کتاب منبع بنیادین اندیشۀ سیاسی اسلام به شمار میرود. قدرت مطلوب برای آنکه نامطلوب نگردد، بهناچار باید به آسیبهای قدرت ناشایست توجه کند تا گرفتار آنها و انحراف از مسیر الهی نگردد. فرضیۀ نوشته آن است که از منظر قرآن کریم امکان دارد قدرت در عرصۀ نفسانی به آسیبهایی چون خودشیفتگی، نقدناپذیری و در عرصۀ عملی به آزار و شکنجه شهروندان، محدودسازی آزادی و نقض حقوق مخالفان و طغیان و سرکشی دچار گردد.
Machine summary:
"با توجه به این نکته، فرضیۀ نوشته آن است که از منظر قرآن کریم امکان دارد قدرت در عرصۀ نظری- نفسانی به آسیبهایی چون خودشیفتگی و نقدناپذیری و در عرصۀ عملی-کارکردی به آزار و شکنجه شهروندان، محدودسازی آزادی و نقض حقوق مخالفان و طغیان و سرکشی دچار گردد.
قرآن امتهای گذشته را که به این اصل عمل نکردهاند، نکوهش میکند و از سر اعتراض میفرماید: «فلو لا کان من القرون من قبلکم أولوا بقیة ینهون عن الفساد فی الأرض» (هود:116)؛ پس چرا از نسلهای پیش از شما خردمندانی نبودند که [مردم را] از فساد در زمین باز دارند؟ این در حالی است که در نظامهای فاسد هر گونه نقدی حتی نقدهای منصفانه و اصلاحگرانه تحمل نمیشود؛ برای جلوگیری از آسیب و فساد قدرت است که در قرآن کریم بر آموزۀ امر به معروف و نهی از منکر تأکید شده است، دستوری که به خالصسازی، پالایش قدرت سیاسی و جامعۀ اسلامی یاری میدهد.
آنچه در این مجال مهم است، توجهدادن به این نکته است که قدرت حتی در شکل مشروع و مطلوبش امکان دارد گرفتار این آسیب شود؛ زیرا معمولا آنان که صاحب قدرتاند، حاضر به قبول دیدگاههای دیگران نیستند و گاه چندان مغرور و خودسر میشوند که تنها راه خود را راست و درست میپندارند و راضی نمیشوند به ذهنشان هم بگذرد که شاید خطا کنند یا بر اثر تصمیمی که گرفتهاند، حق مظلومی پایمال گردد."