Abstract:
کتاب کاشف (یا کشف ) الویل فی معرفه امراض الخیل اثر ابوبکربن بدرالدین بیطار معروف به ابن منذر، دامپزشک مسلمان ، منظم ترین و کامل ترین اثر در زمینه اسب شناسی و اسب پزشکی در سده های میانه محسوب می شود. این کتاب مشتمل بر ده مقاله و هر مقاله شامل چندین باب است که مولف در آن از بیان صفات ، خصوصیات ، انساب ، تغذیه ، روش شناختن اسب سالم و مریض ، طرز معالجه و درمان ، لوازم و اسباب و آلات مربوط به آن و هر چه برای یک سوارکار لازم و ضروری است ، هیچ فروگذار نکرده است . در این مقاله اثر و پژوهشهای مرتبط با آن معرفی شده است .
Machine summary:
"در اهمیت این کتاب همین بس که جرج سارتن ، نویسندة بزرگ تاریخ علم ، دربارة آن نوشته است : تا جایی که به اسب مربوط میشود، کامل ترین کتاب سده های میانه را ابن منذر، میرآخور یا آخورسالار سلطان مملوک ناصرالدین محمد قلاوون ، تألیف کرد.
برخی این کتاب را اقتباسی از کتاب کامل الصناعتین (البیطرة و الزرطقۀ)، تألیف ابن اخی حزام دانسته اند، در حالی که مآخذ کتابشناختی از اثر ابن اخی حزام با عنوان الفروسیۀ و البیطرة یاد کرده اند؛ از آن جمله بروکلمان دو کتاب یکی در اسب شناسی به نام الفروسیه و شییه الخیل و دیگری در دامپزشکی به نام الخیل و البیطره را به ابن اخی حزام نسبت میدهد؛ اما تاجبخش هر دو کتاب را یکی دانسته و با استناد به نسخۀ خطی کتابخانۀ وین ، نام کتاب ابن اخی حزام را کامل الصناعتین فی البیطرة ذکر کرده است که ١.
سزگین در تاریخ نوشته های عربی از او در زمرة نویسندگان جانورشناسی و دامپزشکی نام برده و چند اثرش را در این زمینه ذکر کرده است : از جمله کتاب فیالخیل و البیطره و رسالۀ فی اجساد الحیوان اذا فسدت .
یعنی کتاب فی الخیل و البیطره ، احتمالا مورد استفادة ابن منذر بوده است ولی باز اگر چنین چیزی حقیقت نداشته باشد، حداقل میتوان نتیجه گرفت که اولین نگارندة شناخته شده در میان مسلمانان در خصوص اسب ، کسی است که تنها کنیه ای از آن در روزگاران ما باقی است و میتوان از ابییوسف به عنوان دامپزشک فراموش شده یاد کرد."