Abstract:
ظهور فرقه های اسلامی در طول تاریخ معلول دو عامل سیاسـی و کلامـی مـیباشـد. قدریـه از نخسـتین فرقه های اسلامی است که با محوریت بحث کلامی اختیار انسان در عمل ظهور کرد. این فرقه در جهـت مقابله با دو نگرش موجود در جامعه عصر اموی رواج یافت . نخست مقابله با اندیشه جبر گرایانه و جبریه و دوم مقابله با دیدگاه سیاسی بنی امیه که مروج جبرگرایی بود که با بیان مسئولیت حاکم در برابر اعمـالش ظاهر شد و چون تهدیدی برای مقبولیت امویان لحاظ میشدند از سوی حکومت تحت تعقیب قرار گرفتند. این مقاله با هدف بررسی و تحلیل علل فکری و اجتماعی ظهور اندیشه قدریه از یک سـو و رابطـه آن بـا خلافت اموی سازمان یافته است . این پژوهش با روش تاریخی بر پایه منابع کتابخانـه ای اسـت و پـس از ارزیابی داده های تاریخی و تجزیه و تحلیل آنان به سازماندهی و استنتاج از آن پرداخته است .
Machine summary:
"در این زمینه مقاله محمود نامیار با عنوان سنبویه اسواری پیشـرو قدریه و مقاله قدریه در تاریخ کلام اسلامی نوشته علی ربانی گلپایگانی نیز نقـش اقـوام غیـر عـرب و خاسـتگاه قدریه و اندیشه قدریه را بررسی مینماید، ولی در این تحقیقات در حد تتبع بـه رابطـه ایـن نگـرش و بنـی امیـه پرداخته نشده است و مقاله حاضر را میتوان پژوهش مستقل درباره فرقه قدریـه و رابطـه آن بـا خلافـت لحـاظ کرد.
بر این اساس آنها معتقد بودند امامت در غیر قریش هم میتوانـد باشـد کـه ایـن عقیـده از سوی غیلان بیشتر تبلیغ می شد(اشعری قمی، ١٣٦١: ٨ ؛ شهرستانی، ١٣٦١: ٨٧-١٨٦) زیرا او در مرکز حکومـت امویان بود و در درجه اول حامی این عقیده بود که حاکم در برابر عملکرد خود مسئول است و هر وقت از مسـیر اصلی خارج شد باید خلع شود.
هر کدام از رجال قدری دارای عقاید خاصی بودند و همـان طور که ذکر شد اساس عقاید آنها اختیار انسان است ؛ اما از اولین کسانی که بر عقیده قدریه بود، میتوان از عمـر مقصوص معلم معاویه بن یزید نام برد که امویان او را کشتند(ابن عبری، ١٣٦٤: ١٧١)؛ اما در این زمان تفکـرات قدری به صورت منسجم و قابل ارائه شکل نگرفته بود؛ بلکه به صورت نظرات شخصی مطرح میشد.
1 PhD student of History of Iran in the Islamic Era 2 MA in History of Iran in the Islamic Era Abstract Economic-Political Relations of Iran and Netherlands in the Persian Gulf in Reign of Karim Khan Zand 1 Saleh Mortazaei 2 Mehdi Sajedimehr 3 Mohammad Azagh Abstract The Persian Gulf has been considered as an important and strategic waterway as well as a significant geopolitical region over history."