Abstract:
مشاغل جنسیتی، نوعی از مشاغلی است که در آن جنسیت، در کنار سایر شرایط، بهعنوان شرط احراز شغل محسوب میشود. امروزه دو نگاه به مشاغل جنسیتی وجود دارد: یک نگاه تفریطی، نقش جنسیت در محیط را جانشین نقش جنسیت در شغل نموده، و تمام مشاغل را در اسلام جنسیتی جلوه داده است. در نتیجه زنان را از دستیابی به بسیاری از منابع و امکانات جامعه محروم کرده است. درمقابل، دیدگاه افراطی فمینیستی، داعیه برقراری تساوی دارد. که دستاورد این دیدگاه، ازهم پاشیدگی کانون خانواده، مزاحمتهای جنسی، تحقیر شخصیت زن، و بیتوجهی به نقش اقتصادی و مدیریتی مرد در دنیای امروز است. این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از روابط عقلی حاکم در قلمرو قانون اسلام، مشاغل مشترک و جنسیتی را از هم تفکیک نموده، نقش جنسیت در محیط، از نقش جنسیت در شغل جدا شده است. دوازده اصل جنسیتی به ضمیمة اصل اولی در مشاغل، بهعنوان خط مشی کار زن و مرد معرفی شده است.
Machine summary:
"این کارکردنها موجب شد که شواهد فراوانی در تمام جوامع به صورت قطعی وجود داشته باشد، تا نوعی تقسیم کار بر حسب جنس و جنسیت را حکایت نماید؛ یعنی کارهای مخصوص زنان باشد و کارهای ویژة مردان.
دیدگاهها در مورد رابطه شغل و جنسیت در مورد چرایی جداسازی بازار کار به شیوة جنسیتی و تبعیض بین زن و مرد در این بازار، نظریهها و دیدگاههای متعددی از سوی اندیشمندان علوم اجتماعی ارائه شده است.
گاهی اوقات جنسیت، هیچ ارتباطی به خود مشاغل و کارها ندارد، بلکه از شرایط محیط کار محسوب میشود؛ نظیر کارهایی که نه ویژگی زنانگی دارد و نه مختصات مردانگی، اکثر کارهایی که در جامعه وجود دارد، از همین نوع است.
این دسته از مشاغل، همان کارهایی است که ویژگی زنانگی یا مردانگی دارد: برای نمونه، مرد نمیتواند از نگاه فرهنگ اسلامی آرایشگر و یا پزشک زنان باشد.
اصل توجه به نقش اقتصادی مرد در اسلام امام رضا علیه السلام میفرمایند: «زن درمورد نیازمندیهایش عائله مرد حساب میشود، بر مردان واجب است که نفقة زن را بپردازد، ولی بر عهدة زن نیست که شوهر خود را تأمین نماید و یا اگر مرد محتاج و نیازمند شد، نفقة وی را بپردازد» (ابن بابویه، ج4، ص350).
آنچه از روایات بهدست میآید این است که خوانندههای آلودهای که به حالت عریان و همراه با فساد، خوانندگی میکنند، کسبشان حرام است، ولی اگر معصیتی از نظر عریانی و تحریک و فساد در میان نباشد، خوانندگی زن دستکم برای زنان و خوانندگی مرد برای مردان، منعی در اسلام ندارد (عاملی، شهیدثانی، 1410، ج3، ص 213؛ خویی، 1352ش."